Opšti podaci o Vlasoticu
Opština Vlasotince se nalazi na jugoistoku Srbije. Pripada Jablaničkom okrugu i prostire se na površini od 308 kilometara, od čega poljoprivredno zemljište čini 54,7%, a šume 41,8% ukupne teritorije. Na severu se graniči sa opštinom Gadžin Han, sa Babušnicom na istoku, gradom Leskovcem na zapadu, a na jugu sa opštinom Crna Trava. Na ušću Vlasine u Južnu Moravu, na 230 m nadmorske visine, nalazi se najniža tačka u Opštini, dok vrh Raskrsje (1.433m) predstavlja njenu najvišu tačku. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, ovde živi 29.893 stanovnika, većinske srpske nacionalnosti – 95,7%.
Opštinu čini jedno gradsko – Vlasotince i još 47 seoskih naselja. To su: Aleksine, Batulovce, Boljare, Borin Do,Brezovica, Gložane, Gornja Lomnica, Gornja Lopušnja, Gornji Dejan, Gornji Orah, Gornji Prisjan, Gradište, Gunjetina, Dadince, Dobroviš, Donja Lomnica, Donja Lopušnja, Donje Gare, Donji Dejan, Donji Prisjan, Zlatićevo, Javorje, Jakovljevo, Jastrebac, Kozilo, Komarica, Konopnica, Kruševica, Kukavica, Ladovica, Lipovica, Orašje, Ostrc, Pržojne, Prilepac, Ravna Gora, Ravni Del, Samarnica, Svođe, Skrapež, Sredor, Stajkovce, Stranjevo, Tegošnica, Crna Bara, Crnatovo i Šišave.
Opšti podaci o poljoprivredi
U Opštini Vlasotince najobimniji i najznačajniji resurs je poljoprivredno zemljište koje se prostire na 16.853 ha ukupne teritorije. Sa 43%, površine pod oranicama i baštama dominiraju u strukturi poljoprivrednog zemljišta, dok žita – 64,7%, stočno krmno bilje – 19,3% i povrće – 14,7% imaju vodeće mesto u setvenoj strukturi. U vlasotinačkom polju se gaje Žitarice i povrće se gaje u vlasotinačkom polju, vinova loza i voće na blažim padinama, dok se bukove šume i pašnjaci prostiru na strmim padinama.
Istorija Vlasotinca
Ljudske zajednice na ovoj teritoriji postojale su u doba neolita – mlađeg kamenog doba. Iliri i Tračani ovaj prostor naseljavaju u periodu bronzanog-gvozdenog doba, a potiskuju ih, ili pokoravaju, Rimljani tokom 1. veka nove ere. Balkansko poluostrvo Sloveni naseljavaju tokom VI i VII veka, dok je ova teritorija pod Vizantijom bila do XII veka. Stefan Nemanja, ratujući protiv Vizantije, osvaja ovu teritoriju i pripaja je Srbiji. Srpska država svoj vrhunac dostiže u XIV veku, u periodu vladavine cara Dušana. Nakon Kosovske i Maričke bitke, država je postala deo Otomanskog carstva. Vlasotinački kraj je do tada uvek bio u sastavu srpske države, a prvi put se pominje u XVI veku pod imenom Vlašotinac, u popisu iz 1516. godine.
Po oslobođenju južnog dela Srbije od Turaka, Vlasotince je proglašeno, 1878. godine, za varošicu, a urbanistički plan za naselje napravljen je 1893. Po oslobođenju od Turaka u naselju živi srpsko stanovništvo koje se do tada opismenjavalo u manastirima. Školu modernog tipa Vlasotince dobija 1877. godine, a zanatlije ovde imaju svoje esnafe. U naselju prednjači trgovina, te dolazi do razvoja bankarstva, a osniva se i prva fabrika.
Stanovništvo vrlo aktivno i masovno učestvuje u Balkanskim ratovima, kao i u Prvom svetskom ratu. Godine 1908. na ovom prostoru osniva se socijal-demokratska stranka koja učestvuje na izborima i organizuje prvomajske proslave. 1939. oformljena je ćelija KPJ, a 1940. aktiv SKOJ-a. Sa početkom Drugog svetskog rata ove grupe odlaze u partizanske jedinice, a Vlasotince će od okupatora biti oslobođeno 10. oktobra 1944.
Vlasotinačka opština smeštena je u donjem i srednjem slivu reke Vlasine, a reljef joj je razuđen i razvijen. Više od 80% teritorije ima brdsko-planinski karakter (sever, istok i jug), dok se na zapadu nalazi dolinsko-kotlinski deo, odnosno leskovačko-vlasotinačka kotlina. Šume su obiman i značajan prirodni resurs i zajedno sa rekom Vlasinom čine veoma važan potencijal Opštine. Klima je u vlasotinačkoj opštini umereno-kontinentalna, ali u ravničarsko-brežuljkastom delu do, 500m nadmorske visine, ima karakteristike župske klime.
U opštini Vlasotince, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 4.108 gazdinstva koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno – njih 3.281, a zatim pšenicu i krupnik – 2.294 gazdinstva. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode krompir – 1.887, papriku – 672 i paradajz (njih 609).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,95%), a ostalo su pravna lica.
Uzgojem mešovite stoke za ispašu, a ne za proizvodnju mleka, bavi se ukupno 303 gazdinstva, kombinovano ratarstvom, svinjama i živinom njih 396, međutim najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (1.037).
Poljoprivredom se u Vlasotincu bavi 10.734 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Vlasotincu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 79,34%, dok je udeo žena mnogo manji i iznosi 20,66%.
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu prednjače žene sa udelom od 61,47%.
