Opšti podaci o Požegi
Opština se nalazi na jugoistoku Srbije i administrativno pripada Zlatiborskog okruga. Prostire se na površini od 426,5 kilometara kvadratnih, u plodnoj i prostranoj kotlini i porečju reka Skrapež, Moravice i Đetinje koje čine Zapadnu Moravu. Okružuju je planine Maljen, Kablar, Ovčar, Blagaja i Trešnjevica. Na teritoriji Opštine, prema popisu iz 2011. godine, živi većinsko srpsko stanovništvo – 97,7%, a ukupan broj stanovnika iznosi 26.638.
Opštinu čini jedno gradsko (Požega) i 41 naselje seoskog tipa: Bakionica, Velika Ježevica, Visibaba, Vranjani, Glumač, Godovik, Gornja Dobrinja, Gorobilje, Gugalj, Donja Dobrinja, Dražinovići, Duškovci, Zaselje, Zdravčići, Jelen Do, Kalenići, Lopaš, Loret, Ljutice, Mađer, Mala Ježevica, Milićevo Selo, Mršelji, Otanj, Papratište, Pilatovići, Prijanovići, Prilipac, Radovci, Rasna, Rečice, Roge, Rupeljevo, Svračkovo, Srednja Dobrinja, Tabanovići, Tvrdići, Tometino Polje, Tučkovo, Uzići i Čestobrodica.
Istorija Požege
Zbog dobrih geografskih uslova, ovaj prostor bio je nastanjen u praistorijskom periodu, a o tome svedoče mnoga arheološka nalazišta. O mlađem kamenom dobu govore nalazišta u selima Roge, Vranjani, Svračkovo i Rasna, a nalazišta iz metalnog doba pronađena su u selima Godovik, Milićevo Selo, Rupeljevo i Pilatovići. Pronađeni spomenik u Gorobilju, koji je posvećen bogu Jupiteru, datira iz rimskog perioda, kao i četiri nadgrobna spomenika otkrivenih u selu Visibaba.
Stari Sloveni su ovu teritoriju naselili tokom ranog srednjeg veka, a u XII veku ovaj prostor je bio u sastavu srpske države. Turci ovaj kraj osvajaju u XV veku i dele ga na nahije, a Požega postaje sedište Požeške nahije. Iz tog perioda postoje zapisi o srpskom stanovništvu koje se bavilo stočarstvom, dok je naselje Požega bilo nastanjeno turskim življem.
U Prvom i Drugom srpskom ustanku stanovništvo je aktivno učestvovalo pod vođstvom Miloša Obrenovića i njegove braće, koji inače potiču sa ovog prostora. Titulu kneza, Miloš dobija nakon Drugog srpskog ustanka 1815. godine i vladaće Srbijom sve do svoje smrti 1860. Godine 1832. knjaz je Požegu proglasio za varošicu, naredio je da se napravi urbanistički plan varoši, te je izgrađen trg sa pijacom, a oko trga su se nalazile trgovačke i zanatske radionice, kafane, kao i kuće sa voćnjacima u donjem delu.
Sedište Opštine je naselje Požega koje se nalazi na 43°50′28” severne geografske širine i 20°02′17” istočne geografske dužine. Nadmorska visina Opštine kreće se od 310 do 900 m. Od Beograda je udaljena 180, a od Užica 25 km. Kroz njenu teritoriju prolaze magistralni putevi M-21, M-22, kao i železnička pruga Požega-Stalać i Beograd-Bar.
U reljefu se ističe zona aluvijalne ravni veoma pogodna za uzgoj poljoprivrednih kultura, kao što su pšenica, kukuruz i povrće. Drugu zonu čini neogeno pobrđe koje okružuje aluvijalnu ravan, a njene blage kose pogodne su za uzgoj voća i ozimnih useva. Kotlinski okvir, sa srednjom nadmorskom visinom od 700 m, pogoduje ratarskim kulturama u koje spadaju trave, livade i voće. Klima je umereno kontinentalna sa razlikama u brdsko-planinskom predelu, gde su leta umereno topla, a zime hladne sa puno snega. U nižim predelima leta su topla, a zime blage.
U opštini Požega, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 5.618 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 3.121), a zatim krompir – 2.223 gazdinstva. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode pšenicu i krupnik, lucerku – 1.271 i papriku (509).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,77%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 593 gazdinstva bavi se mešovitom stokom za ispašu, ne za proizvodnju mleka, njih 702 specijalizovano je za voćarstvo, međutim najviše je onih koji uzgajaju različite kombinacije useva i stoke (1.350).
Poljoprivredom se u Požegi bavi 14.239 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Požegi, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 80,52%, dok je udeo žena mnogo manji (19,48%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su muškarci u manjini i ima ih 35,78%.
