Opšti podaci o Blacu
Na jugozapadnim padinama Jastrepca i istočnim obroncima Kopaonika, u Topličkoj kotlini, na jugu Srbije nalazi se Opština Blace. Teritorijalno pripada Topličkom okrugu i zauzima površinu od 306 kilometara kvadratnih, od čega poljoprivredno zemljište čini 65% ukupne teritorije, odnosno oko 18.000 hektara. Graniči se sa opštinom Prokuplje na istoku, Bruom na zapadu, Kruševcem na severu I kuršumlijom na jugu. Opštinu Blace čini istoimeno gradsko naselje i još 39 seoskih, u kojima, prema podacima popisa iz 2011. godine, živi 11.754 stanovnika, većinske srpske nacionalnosti – 98,27%.
Naseljena mesta u opštini Blace su: Alabana, Barbatovac, Blace, Brežani, Više Selo, Vrbovac, Gornja Draguša, Gornja Jošanica, Gornje Grgure, Gornje Svarče, Donja Draguša, Donja Jošanica, Donja Rašica, Donje Grgure, Donje Svarče, Drešnica, Đurevac, Kačapor, Kaševar, Krivaja, Kutlovac, Lazarevac, Mala Draguša, Međuhana, Muzaće, Popova, Prebreza, Pretežana, Pretrešnja, Pridvorica, Rašica, Sibnica, Stubal, Suvaja, Suvi Do, Trbunje, Čungula, Čučale, Džepnica i Šiljomana.
Opšti podaci o poljoprivredi
Osnovna privredna grana u Opštini Blace je poljoprivreda. 65% teritorije čini poljoprivredno zemljište, što je oko 18.000 ha. Dominantna grana je voćarstvo, a sledi je stočarstvo sa ratarstvom. Najviše se gaji šljiva, na prostoru od 5.000-6.000 ha, i gaji se sorta stenlej. Rodnost ove sorte kreće se u proseku od 12-20 tona po hektaru, dok ostale imaju prosek prinosa od 15 t/ha. Pored šljive gaji se i višnja (oblačinska) na prostoru od 500-800 ha. Jabuka se gaji sa malom upotrebom agrotehnike, na površini od oko 300 ha, a u poslednje vreme pristupilo se i gajenju jagode na prostoru od nekoliko stotina hektara.
Prerađivačka industrija voća je slabo razvijena, a u privatnom sektoru postoji 15-ak manjih sušara koje uspevaju da prerade svega 30-40% voća. U stočarstvu, Opština je uglavnom orijentisana na mlečno govedarstvo i proizvodnju mleka. Prerađivački kapaciteti mleka su dobri, a proizvodi se plasiraju na domaće tržište. Ratarstvo je vezano za stočarstvo i gaje se kulture potrebne za stočnu hranu.
Istorija Blaca
Smatra se da je knez Lazar sa svojom vojskom, idući u boj na Kosovo, prošao kroz klisuru na ovoj teritoriji i ona je dobila ime – Jankova klisura, po Sibinjanin Janku, proslavljenom junaku. Sadašnje područje opštine Blace oslobođeno je od Turaka 1878. godine, a sela koja su nastala u periodu od 1880-1885. postoje i danas, čak i sa istim turskim nazivima.
Blačani su učestvovali i u srpsko-turskom ratu 1912. kao i u srpsko-bugarskom ratu 1913. godine, a kasnije i na solunskom frontu. Tokom Topličkog ustanka sva sela su popaljena, ali je Blace oslobođeno. Ustanak je ugušen, a vođa Kosta Vojinović je poginuo u decembru 1917. godine u Cerovačkoj reci kod sela Grgur.
U Drugom svetskom ratu stanovništvo se masovno priključilo partizanskom jedinicama, a nakon rata i oslobođenja, dalo je više istaknutih ličnosti. Od okupatora, Blace je oslobođeno 28. avgusta 1944. U septembru 1957. godine, spajanjem Barbatovačke i Blačke opštine, stvara se jedna, sa istoimenim sedištem – Blace.
Centar Opštine, varošica Blace, leži na reci Blatašnici i u blizini je slivova reka Toplice i Raške. Nalazi se na 43°17’26” severne geografske širine i 21°17’05” istočne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 380-430 m. Iako se Opština nalazi na povoljnom tranzitnom položaju i na raskrsnici puteva ka Kopaoniku, Kruševcu i Kosovu i Metohiji, nema magistralne puteve. Regionalni putevi su solidno povezani sa sedištem Opštine. Od Beograda je udaljena oko 250 km. Klima je umereno kontinentalna.
U opštini Blace, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.249 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 2.186), a zatim pšenicu i krupnik – 2.164 gazdinstva. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode detelinu – 662, ječam – 546 i lucerku (440).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,72%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 357 gazdinstava bavi se ratarstvom i stalnim zasadima, njih 662 specijalizovano je za voće, međutim najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (835).
Poljoprivredom se u Blacu bavi 7.228 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Blacu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 79,21%, dok je udeo žena mnogo manji (20,79%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su žene u većini i ima ih 61,38%.
