Za lep vrt, potreban je bujan, kvalitetan i uredan travnjak. Svako ko ga ima trudi se da ga što bolje održava, kako bi bio ,,kao tepih”. Zato se pri zasnivanju travnjaka vodi računa o svakom koraku, a jedan od važnijih je i izbor vrste travnjaka.
Koja vrsta se smatra „kraljem travnjaka“?
Engleski ljulj ili engleska trava (Lolium perenne) je popularno nazvan kraljem travnjaka. To je je najstarija ukrasna trava uvedena u kulturu, gajena od XVII veka u Engleskoj. Kao samonikla vrsta se javlja širom Evroazije i u Severnoj Americi. Rasprostranjen je i u Srbiji, naročito oko naselja, pored puteva, na njivama.
Možda vas zanima
Engleski ljulj je trava ozimog tipa razvoja, odgovaraju mu vlažni i blagi klimati. Poželjno je navodnjavanje tokom vegetacije, ali ne i plavljenje. Ljulj je osetljiv na golomrazicu i sušu, ne podnosi dugotrajne bezvodne periode. Višegodišnja je, konkurentna vrsta, koja u zavisnosti od održavanja i uslova sredine živi od 6 do 10 godina.
Ulazi u sastav skoro svih smeša za specijalne travnjake, prvenstveno zbog brzog nicanja i formiranja travnjaka, rastresitog bokora i prijatnog izgleda travnog pokrivača. Nedostatak u korišćenju na travnjacima umerenokontinentlne klime je osetljivost na sušu i veliki broj košenja u uslovima navodnjavanja.
Broj košenja na većini specijalnih travnjaka je 10-12 puta godišnje, a na igralištima je potrebno košenje svaka 2-3 dana. U kombinaciji sa belom detelinom čini veoma rasprostranjenu smešu u svetu, jer su ove dve vrste kompatibilne po biološkim osobinama.
Koja je najstarija vrsta trava u gajenju?
Prva trava čije je gajenje dokumentovano u istorijskim dokumentima je italijanski ljulj (Lolium italicum A.Br. syn. L. multiflorum Lam.).
Gaji se od XIII veka u Italiji gde su kaluđeri uočili značaj ove vrste za ishranu goveda i počeli da je gaje oko manastira. Italijanski ljulj je važna krmna vrsta u SAD, širom Evrope, u Irskoj i Velikoj Britaniji, centralnom Meksiku, Australiji, Novom Zelandu i Južnoj Americi, gde se koristi kao ozimi jednogodišnji krmni usev.
Mada se italijanski ljulj generalno smatra jednogodišnjom vrstom, često se ponaša kao kratkotrajna višegodišnja ili dvogodišnja vrsta.
Kao brzorastuća komponenta preporučuje se u smešama, jer brzo formira pokrivač i omogućava zasnivanje dugotrajnijih vrsta otpornih na hladnoću, kao što su rosulje, livadarke i vijuci. Na plodnim zemljištima ljuljevi su veoma kompetitivni sa drugim travama, leguminozama ili korovima.
Italijanski ljulj ne može da preživi više od jedne vegetacione sezone u oštrijim klimatskim uslovima. Veoma dobra krmna biljka, zbog kratkotrajnosti se smatra više njivskom nego livadskom vrstom. U kombinaciji sa crvenom detelinom je dobra smeša za dobijanje sena.
Kada je najbolje zasnovati travnjak?
Izbor vremena setve zavisi od više faktora (prethodnog stanja zemljišta, namene budućeg travnjaka, raspoloživog materijala za setvu i opreme za zasnivanje, vremenskih prilika, itd.), ali se generalno travnjak može zasnivati tokom cele vegetacione sezone, od proleća do jeseni.
Preporuka za zasnivanje travnjaka setvom je u poznoletnjem-jesenjem roku, iz više razloga. Kao alternativni rok se obično javlja setva u proleće, u odnosu na koji je jesenji rok u prednosti zbog:
- boljeg vodnog režima u jesen, jer niže temperature kombinovane sa jesenjim padavinama omogućavaju ujednačeno nicanje i razvoj izdanaka pre zimskog perioda,
- boljeg bokorenja pri nižim temperaturama i veće otpornosti prezimelih biljaka,
- manje kompeticije sa korovima u odnosu na prolećni period, kada sa ponikom na travnjaku kreće i intenzivan razvoj korovskih vrsta.
Saveti stručnjaka: Dosejavanje, prihrana i nega travnjaka
Travnjak bez muke – postoji li trava koja se ne mora kositi ili održavati?
Često se u praksi javlja pitanje ili potreba za travom koja ne zahteva održavanje ili je ono svedeno na minimum. Obično se radi o travnom pokrivaču za vikendice, groblja, bankine i zelene površine van redovnog, svakodnevnog korišćenja.
Trava izbora za ovakve namene, sejana u potpunosti ili u smeši sa drugim vrstama je crveni vijuk (Festuca rubra), jedna od 21 vrste vijuka u flori Srbije. Crveni vijuk je među najvažnijim predstavnicima roda, koji je naziv dobio usled crvenih preliva osnove stabla i cvasti. Velikog je areala rasprostiranja, kako u našoj zemlji, tako i u svetu, od spontane flore do sejanih travnjaka.
Životni vek mu je od 7 do 10 godina. Kao i većina vrsta roda, crveni vijuk se sporo zasniva i ne konkuriše dobro drugim travama u godini zasnivanja. Puni razvitak dostiže u 3-4 godini života. Dobro podnosi niske temperature, mrazeve, kao i uopšte kolebanja toplotnih uslova. Uspeva dobro i na težim i na lakšim zemljištima, podnoseći velika kolebanja i reakcije zemljišta (pH).
Crveni vijuk sa svojim podvrstama je pogodan za travne i travno-leguminozne smeše, golf terene, ukrasne travnjake u poluzaseni, travne pokrivače voćnjaka i vinograda, kao i za travnjake koji se retko kose (bankine puteva, groblja i sl.). Crveni vijuk nije podesan za proizvodnju sena zato što je slabijeg porasta i velike gustine donjih listova, te je malog prinosa i teško se kosi.
Vijuk je prilagođen za ispašu, jer je prijatnog ukusa, sa dobrom prolećnom produkcijom, sporijim letnjim rastom i snažnim porastom u jesen do perioda zimskog mirovanja. Podnosi intenzivnu ispašu, a neispasan pokrivač vijuka će zadržati zelenu boju i hranljivu vrednost za zimsku ispašu.
Košenje trave: Savršeni travnjak u samo 7 koraka
Tolerantna je vrsta na visoke koncentracijemetala, i može biti pionirska za popravku industrijskih površina ili deponija pepela zagađenih teškim metalima. Ima i značajnu ulogu u renovaciji travnjaka na mestima površinskih kopova.
Izvor: POLJOPRIVREDNE MOZGALICE 1000 ZAŠTO, 1001 ZATO – Univerzitet u Beogradu, Poljoprivredni fakultet
Komentari