Požarevac, Valjevo, Bačka Topola, Sremska Mitrovica, Niš, Arilje i Jagodina gradovi su i opštine u Srbiji u kojima se prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova i Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede beleži najveći broj požara na otvorenom, a jedan od uzroka je spaljivanje biljnih ostataka na poljoprivrednim površinama.
Foto:Dejan DavidovićPaljenje žetvenih ostataka nanosi štetu zemljištu i ugrožava biodiverzitet
Paljenje žetvenih ostataka na otvorenom davnašnja je agrotehnička mera kojoj se protivzakonito pribegava kako bi se izbegli neophodni troškovi, ali se, umesto ušteda, time stvara velika opasnost za okolinu, zagađuje životna sredina, nanosi šteta poljoprivrednom zemljištu i ugrožava biodiverzitet.
Iz ovih lokalnih samouprava krenula je i kampanja „Ne pali strnjiku” u cilju podizanja svesti javnosti o velikoj opasnosti i potencijalnoj šteti koju može prouzrokovati praksa nesavesnog spaljivanja strnjike na otvorenom polju.
Ukazivanje na značaj biljnih ostataka poljoprivrednicima
Kampanju je pokrenulo Ministarstvo zaštite životne sredine zajedno sa Ministarstvom poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Ministarstvom unutrašnjih poslova, Programom Ujedinjenih nacija za razvoj i Globalnim fondom za životnu sredinu, a jedan od prvih skupova na ovu temu je organizovan u Valjevu gde su poljoprivredni proizvođači imali priliku da čuju na koje sve načine mogu da iskoriste biljne ostatke umesto da ih spaljuju.
„Veliki broj poljoprivrednih proizvođača je svestan važnosti da biljna masa ostane na njivama, bude pravilno zaorana i da se na taj način popravljaju osobine zemljišta. Ali, svake godine treba da osvežimo ta znanja i da ukažemo poljoprivrednicima na značaj biljnih ostataka, imajući u vidu da su naša zemljišta prilično osiromašena intenzivnom poljoprivrednom proizvodnjom i da bi paljenje i uništavanje svakog biljnog ostatka koji se može zaorati i pretvoriti u humusne materije bila šteta”, kaže Svetislav Marković, direktor Poljoprivredne savetodavne i stručne službe ”Valjevo”.
U Kolubarskom okrugu od početka godine 370 intervencija gašenja požara na otvorenom
Podaci koje je izneo Mile Nikolić, v.d. načelnika Odeljenja za vanredne situacije u Valjevu su da su od početka ove godine na teritoriji Kolubarskog okruga pripadnici Vatrogasno spasilačkog bataljona Valjevo bili angažovani više od 370 puta na gašenju požara na otvorenom prostoru, da su požari bili manjih razmera, i da je najčešće gorelo nisko rastinje.
Foto:Dejan DavidovićPokretanje prekršajnih postupaka smanjilo broj požara
On je podsetio da je pre desetak godina na teritoriji Kolubarskog okruga, počelo sprovođenje operativnog plana smanjenja požara na otvorenom prostoru i požara u šumskim kompleksima i da su aktivnosti koje sprovode tokom cele godine, u saradnji sa lokalnim samoupravama i ovdašnjom Poljoprivrednom savetodavnom i stručnom službom, dale rezultate.
„U saradnji sa poljoprivrednom inspekcijom tokom 2020. godine podneli smo 150 naloga za pokretanje prekršajnog postupka zbog nezakonitog spaljivanja biljnih ostataka na otvorenom, a od početka ove godine 60. Mislim da je ta nepopularna mera i doprinela da imamo manji broj požara izazvanih spaljivanjem biljnih ostataka. Najveći broj tih požara je na teritoriji ubske opštine, a povećan broj intervencija očekujemo nakon žetve kukuruza, pripreme za jesenje oranje, kada i najveći broj poljoprivrednika spaljuje biljne ostatke”, rekao je Nikolić.
Biljni ostaci – prostirka za preživare, vredno đubrivo, izvor energije…
Statistika pokazuje da se u Srbiji godišnje proizvede 12,5 miliona tona biomase koja se u najvećem procentu spali i neiskoristi na adekvatan način. Sa jednog hektara dobiju se po tri tone pšenične slame i ostataka od soje, pet tona kukuruzovine i četiri tone stabljika suncokreta.
„Zemljište je osnovni poljoprivredni resurs, jedan živ sistem, koji se sastoji od mineralne materije i organskog dela, ali i od mikroflore i faune i ukoliko se spaljuju žetveni ostaci čime se razvijaju visoke temperature, uništiće se sav biljni svet i takvo zemljište postaje ”mrtvo” i nije za korišćenje. Žetveni ostaci na poljoprivrednim parcelama mogu se iskoristiti na razne načine, njih dobar stočar sigurno neće spaliti, već će ih koristiti za prostirku preživara. Ratari, koji nemaju stoku, koriste ih kao vredno đubrivo, zatim kao obnovljivi izvor energije, ali i upotrebiti za zagrevanje plastenika”, objašnjava Svetlana Jerinić, savetodavac za ratarstvo Poljoprivredne savetodavne i stručne službe ”Valjevo”.
Preporuka je da se nakon žetve biljnih ostaka zemljištu vrati bar deo onoga što je prinosom iz njega izneto, odnosno da se ta biljna masa zaore.
Komentari