Srbija spada u zemlje koje imaju velike, ali neiskorišćene potencijale za proizvodnju žitarica, voća i povrća, kao i potencijale u stočarskoj, živinarskoj i drugoj proizvodnji. Iz tog razloga ona ima odlične mogućnosti da izvozi te biljne kulture, ali i kvalitetno meso i mesne prerađevine. Nažalost, u stvarnosti, to nije baš tako idealno.
Srbija raspolaže sa oko 5 miliona hektara poljoprivredne površine (0,59 hektara po stanovniku), a od toga 4,2 miliona hektara obradive površine (0,47 hektara po stanovniku), što je iznad evropskog standarda, navodi se u tekstu „Stanje i potencijali u proizvodnji hrane u republici Srbiji” autora Milana Prostrana.
Možda vas zanima
U nekim zemljama Evrope obradive površine po stanovniku iznose mnogo manje, a ipak poljoprivredna proizvodnja uveliko cveta. Holandija ima tek 0,06 hektara obradivog zemljišta, Nemačka 0,19 hektara, Mađarska 0,51 hektar, Italija 0,20 hektara, Francuska 0,33 hektara, a Danska 0,50 hektara po stanovniku.
Milan Prostran u tom tekstu navodi da je odnos šumske i poljoprivredne površine u Srbiji 39:61 i da je on mnogo veći nego u Evropi, što je takođe velika prednost za uspešan razvoj poljoprivredne proizvodnje.
Vodeni potencijali (reke, jezera i kanali) veoma su povoljni, ali opet nedovoljno iskorišćeni za poljoprivrednu proizvodnju. Prema nekim podacima, od ukupnih obradivih površina navodnjava se svega oko 1%, odnosno oko 40.000 hektara zemljišta.
Prema rezultatima istraživanja Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine iz 2014. godine, za poljoprivrednu proizvodnju u Srbiji koristi se ukupno oko 408.000 traktora svih vrsta. Od toga je u privatnom vlasništvu više od 386.000 traktora, odnosno više od 97% od ukupnog broja. Prosečna snaga traktora koji se nalaze u privatnom vlasništvu je 33 kilovata, dok je prosečna snaga onih koji se nalaze u državnoj svojini oko 70 kilovati.
Broj kombajna se u poslednjih 5 godina smanjuje. Od 6.063 komada, koliko je bilo 1985. godine, poslednjih godina taj broj je smanjen na oko 2.000.
Nekada su kapaciteti prehrambene industrije bili na zavidnom nivou. Danas je situacija u toj grani poljoprivrede dosta nepovoljna. Razlog za to su česte promene loših vlasničkih struktura.
One firme koje su uspele da opstanu sada rade sa relativno niskim stepenom iskorišćenosti, kako u ukupnoj industriji prerade poljoprivrednih proizvoda, tako i u nekim njenim segmentima. Na primer, uljare sada koriste oko 50%, šećerane 25%, konditorska industrija 40%, klanice 30%, a industrija stočne hrane 34% kapaciteta.
Prema pomenutom tekstu Milana Prostrana, ograničavajući faktori za razvoj poljoprivredne proizvodnje u Srbiji su pre svega:
- Nepovoljna demografska struktura poljoprivrednog stanovništva;
- Mala prosečna površina poseda;
- Tehnološki prevaziđena i proizvodno amortizovana oprema koja se koristi;
- Veoma loš asortiman prehrambenih proizvoda u odnosu na savremenu ponudu u svetu;
- Nedostatak ili neadekvatna primena standarda i kontrole, što dovodi do velike promenljivosti kvaliteta tržišnih proizvoda;
- Sporo prilagođavanje tržišnim kriterijumima poslovanja;
- Nedovoljno pridavanje značaja ambalaži i pakovanju, koji postaju veoma značajni, a možda i presudni za promet, naročito na svetskom tržištu;
- Nepostojanje dugoročnih i čvrstih ugovornih odnosa između prehrambene industrije i proizvođača sirovina (gazdinstva, zadruge, poljoprivredna preduzeća);
- Nerazvijenost zadrugarskih odnosa;
- Nedostatak potrebnih kvalitetnih kadrova koji ne zaostaju za svetskim kadrovima u savremenim tehnološkim i marketinškim zahtevima;
- Dugotrajna neusklađenost proizvođača sa državnim organima.
Komentari