Iako su uslovi koji vladaju u skladištima kontrolisani, postoji mogućnost kvarenja plodova voća. Uzrok tome su pojave bolesti, o kojima se mora voditi računa još u toku vegetacije, pre berbe i fiziološke promene. Ovih bolesti u toku vegetacije ili nema ili se javljaju na kraju vegetacije.
Možda vas zanima
Treba razlikovati parazitske bolesti od tzv. fizioloških pojava na plodovima jabuke. Fiziološke pojave koje se često javljaju na plodovima jabuke tokom skladištenja i čuvanja su: gorke pege, staklavost, jonatanove pege, smeđa boja pokožice, oštećenja od smrzavanja, brašnjavost, oštećenja od visoke koncentracije ugljen-dioksida i druge.
Česta pojava na plodovima jabuke u skladištu je i monilijumska trulež, čiji je uzročnik gljivica Monilinia fructigena.
Uzročnici bolesti na plodovima jabuke u skladištima i hladnjačama najčešće su parazitske ili saprofitske gljivice, a vrlo retko neke vrste bakterija. Uglavnom se javljaju gljivice iz rodova Gloeopsorium, Penicillium, Botrytis, Monilinia, Alternaria, Trichothecium, Phoma, Leptothyrium i Nectria.
Gleosporijska ili gorka trulež
Najčešća i najopasnija bolest na plodovima jabuke u toku skladištenja je bolest koju uzrokuju gljivice iz roda Gleosporium, kao što su vrste G. album, G. fructigenum, G. perennans i dr. Simptomi bolesti se u početku javljaju kao svetlosmeđe pege sa plitkim udubljenjima.
Kasnije dolazi do truleži koja zalazi duboko u plod, ispod pega, međutim, vrlo retko dolazi do truleži celog ploda. Na kraju se na površini pega razvijaju smeđe gljivice u obliku koncentričnih krugova. Spore ili konidije gljivica dospevaju na plodove jabuke još u toku vegetacije, a najviše uoči berbe, jer je gljivica stalno prisutna na drvenastim organima voćke. Međutim, bolest se razvija i u skladištu, tek nakon određenog vremena fiziološkog sazrevanja plodova. Od zaštitnih mera moguća je primena određenih fungicida dva puta uoči berbe, s razmacima tretiranja u zavisnosti od karence upotrebljenih fungicida.
Uzročnici bolesti na plodovima jabuke u skladištima i hladnjačama najčešće su parazitske ili saprofitske gljivice, a vrlo retko neke vrste bakterija.
Zelena ili penicilijumska plesan
Uzročnik je saprofitska gljivica iz roda Penicillium. Bolest se još naziva i zelena plesan. Tipični znaci bolesti su trulež plodova, koja obično zahvati ceo plod, za razliku od prethodno opisane pojave. Na površini napadnutih plodova razvijaju se karakteristične gljivice zeleno-plave boje koje predstavljaju konidiofore s konidijama. Za ovu bolest je svojstven neprijatan miris, inače karakterističan za sve Penicillium vrste. Posebnih zaštitnih mera protiv zelene plesni nema, osim primene fungicida, koji se koriste u zaštiti od gleosporijske truleži.
Monilijumska trulež
Česta pojava na plodovima jabuke u skladištu je i monilijumska trulež, čiji je uzročnik gljivica Monilinia fructigena. Bolest se još naziva i smeđa trulež. Radi se o istoj gljivici koja dolazi na plodovima jabuke i u toku vegetacije. Za razliku od gorke truleži, ova trulež se javlja već na samom početku skladištenja. Vrlo brzo se širi pa plodovi naglo propadaju.
U skladištima se može javiti na dva načina. U prisustvu svetla javlja se tzv. tipični tip monilijumske truleži, koja se karakteriše pojavom konidija, koje se javljaju u koncentričnim krugovima na površini zaraženih plodova, ili se u odsustvu svetla javlja tzv. sterilni tip monilijumske truleži. Plod pocrni i truli bez stvaranja karakterističnih pojava konidija na površini ploda. Mere suzbijanja same bolesti u toku vegetacije su uobičajenim fungicidima koji se koriste protiv monilijumske truleži plodova.
Siva plesan
Ovu pojavu uzrokuje gljivica Botrytis cinerea. Bolest se prepoznaje po karakterističnoj sivkasto-paučinastoj prevlaci, koja se razvija na plodovima. U nekim zemljama zaštita se sprovodi u skladištu biološkim preparatom Trichodeom, koji je specifičan fungicid na bazi spora gljivica Trichoderma harzianum.
Autor: Dejan Čorogar, dipl. ing. fitomedicine
Komentari