07Rezidba leske izvodi se tokom njenog zimskog mirovanja, a nakon prestanka opasnosti od mrazeva. Ipak, da bi se odredio pravi momenat orezivanja važno je znati osobine svake sorte i uočiti njihov stepen razvijenosti. Za to smo vam prenosimo savete stručnjaka iz PSSS Padinska skela.
Letalne temperature za izmrzavanje reproduktivnih organa leske su sledeće:
Možda vas zanima
- Deblo izmrzava na – 35° C;
- Ženski cvetovi: -14° C (puno cvetanje: -5° C);
- Rese: -22° C (resanje: vidna oštećenja na -14° C);
- Izmrzavanje polenovih cevčica posle oprašivanja: -2 do -4° C i
- Cvetanje: Srednje dnevne T su 12-14° C (resanje 7-10 dana; cvetanje 15-18 dana).
Intentzitet rezidbe određuje se na osnovu bujnosti sorte i produktivnosti mladih izdanaka, ali i rodnosti. Aktuelni sortiment leske u našoj zemlji poseduje sledeće osobine:
- Tonda gentile delle langhe: Srednje bujna sorta, obilna produkcija izdanaka, tolerantna na mrazeve, osetljiva na grinje;
- Tonda gentile Romana (Di Viterbo): Rodna sorta slabe bujnosti i malog razgranavanja-slabe produkcije izdanaka, tolerantna na grinju;
- Tonda di Giffoni: Srednje bujna sorta, lako održavanje žbunova, odlično razgranavanje, ukusan plod, tolerantna na sušu, obilna produkcija izdanaka;
- Noccione: Bujna sorta dobre rodnosti;
- Istarski dugi: Bujnija sorta tolerantna na žiška (tvrda ljuska), redovno i dobro rađa;
- Halski džin (Grose de Bollweiller): Bujna sorta uspravnih izdanaka i guste krune, slaba produkcija izdanaka, tolerantan na mraz, dugo i obilno cvetanje (odličan oprašivač);
- Rimski lešnik (gentile Piemonte): Sitan rast, gusto raspoređene grane, osetljiva na mrazeve;
- Ludolf: Delimično samooplodna sorta koja dobro rađa u mešovitim zasadima, sr. bujna-bujna sorta;
- Cosford: Bujna sorta kasnog cvetanja.
Kod leske se može formirati nekoliko tipova rodnih grančica: muške (nose samo rese); ženske (nose samo ženske cvetove) i kombinovane rodne grančice (nose i rese i ženske cvetove-glomerule). U kruni starijih biljaka leske često se ženski pupoljci pojavljuju u pazuhu peteljke rese-na kombinovanim rodnim grančicama. Ovaj tip rodnih grančica može nositi i do 25-50 % roda.
Glomerule i rese kod razvijenih jednogodišnjih grančica izniklih na primarnim/sekundarnim granama u redovno orezanim žbunovima obično se javljaju počev od 2./3. članka od vrha, da bi krećući se ka osnovi rodne grančice taj broj opadao zbog slabijih uslova osvetljenosti. Kombinovane rodne grančice najčešće je rodno drvo kod manje bujnih sorti (npr. Tonda Gentile della Lange), dok kod sorti guste krune (npr. Rimski lešnik) većina roda potiče sa ženskih rodnih grančica.
Kada uraditi zimsku rezidbu leske?
Momenat izvođenja zimske rezidbe kod leske je specifičan: između vegetativnih i ženskih mešovitih pupoljaka na kombinovanoj rodnoj grančici tokom zime nema spolja vidljivih morfoloških razlika. Razlike su uočljive tek u momentu cvetanja glomerula (pojava crvenih trubastih stigmatičnih stubića tučka), pa taj trenutak određuje termin za rezidbu. Ovo je naročito važno za one proizvođače koji nisu tako dobri poznavaoci morfologije pupoljaka kod ove voćke.
Ženski mešoviti pupoljci sa stigmatičnim stubićima na vrhu su receptivni za polen 15 dana, a po precvetavanju se suše. U momentu polinacije plodnik cveta još uvek nije izdiferenciran. Stoga se na oplodnju čeka 3 meseca. Kod većine sorti leske najpre se odvija resanje, odnosno otvaranje muških cvasti. Tada dolazi do izduživanja resa za čak 4 puta u odnosu na njihovu početnu veličinu.
Kako uraditi rezidbu leske?
Intenzitet rezidbe leske određuje se na osnovu morfologije krune. Pravilno izvedena rezidba dovodi do produkcije rodnih grančica dužine 30-40 cm, koje imaju tri do četiri puta veći rod od grančica dužine 15-20 cm pošto su bolje osvetljene (bolja je diferencijacija glomerula). Pojava kratkih rodnih grančica traži rezidbu za podmlađivanje, što podrazumeva odstranjivanje 30-50 % rodnih grančica. Proređivanje rodnih grančica ide po sistemu riblje kosti.
Cilj ovih zahvata je da listovi ne dodiruju susednu rodnu grančicu, čime se obezbeđuju bolji uslovi osvetljenosti. Ovo povratno utiče na bolju diferencijaciju rodnih pupoljaka i bolje oprašivanje. Rodne grančice koje su znatno kraće-formiraju cvasti i terminalno i lateralno, ali je na terminalnoj poziciji njihovo obrazovanje najučestalije (oko 50%). Sa povećanjem dužine rodnih grančica do 45 cm pomera se zona učestalosti formiranja cvasti od vrha naniže, ali se povećava i broj resa i broj ženskih cvasti, pa shodno tome treba i projektovati rezidbu pojedinih sorti leske.
Autor: mr Dejan Marinković
PSSS Padinska Skela
Komentari