Iako su glavni izvori svetske raznolikosti koza verovatno u Africi i Aziji, među evropskim zemljama Italija se može smatrati rezervoarom genetskih resursa za vrste koza, sa čak 36 pasmina koje je zabeležilo Nacionalno udruženje uzgajivača koza i ovaca (ASSONAPA). Raznolikost klime, zajedno sa istorijskim faktorima i tradicijom, doveli su do razvoja velikog broja populacija koza, koje su kasnije standardizovane u modernim rasama. Izdvojili smo tri rase koza koje daju najviše mleka.
Camosciata delle Alpi
Koza Camosciata delle Alpi, kako je zovu u Italiji ili alpska koza je sjajne boje, različitih smeđih nijansi, koje se mogu pohvaliti upečatljivom crnom prugom duž leđa i odgovarajućim crnim „čizmicama“.
Možda vas zanima
Poreklom su iz Švajcarske, a dobro se snalaze i u planinama i na ravnicama, sa dobrom izdržljivošću kako vrućina, tako i hladne klime.
Ova vrsta koze je odličan proizvođač mleka, koje je prirodno bogato proteinima i masnoćama, te je idealno za proizvodnju jogurta, kefira, sireva. Prosečan iznos mleka zrele koze sa laktacijom do 210 dana je između 550 – 720 litara.
U Italiji, Camosciata delle Alpi, se najviše gaji u alpskim regijama Italije i jedna je od autohtonih italijanskih pasmina koza, za koje rodoslovnu knjižicu vodi Associazione Nazionale della Pastorizia, italijansko nacionalno udruženje uzgajivača ovaca i koza, a italijanska matična knjiga aktivirana je 1973. godine.
Da li ste znali da su koze jednako pametne kao i psi?
Saanen ili Sanska koza
Saanen, odnosno Sanske koze su bela pasmina porekom iz Saanen doline u Švajcarskoj, po kojoj su i dobile ime. Ove koze su stekle reputaciju velikih proizvođača mleka, zbog čega su naselile mnoge evropske i druge zemlje. U Italiji se gaji najviše u severnim krajevima, ali je prisutna i u drugim delovima zemlje.
Sanska koza je danas najpopularnija pasmina mlečnih koza na svetu, a gaje se čak u 81 državi. Sanska rasa je svetski rekorder po količini mleka. Rekordna mlečnost rase iznosi preko 2.500 litara mleka.
Sanska koza ima dosta prednosti u odnosu na druge raste, a najbitnije je da joj laktacija traje duže i da dnevno daje više mleka u odnosu na druge rase. Mlečnost iznosi 600-800 litara, a laktacija traje 280-300 dana.
Sanska koza je uglavnom bele ili, ređe, krem boje, sa dlakom umerene dužine. Može biti srednje krupne i krupne građe, sa prosečnom težinom oko 68 kg, dok jarčevi su teški i preko 90 kg. Koza najčešće ojari 2 jareta.
Koze vraćaju Šumadince na selo
Koze Sarda
Koza Sarda je autohtona vrsta sa mediteranskog ostrva Sardinije. To je drevna pasmina na koju je imala uticaja malteška koza. Sarda rasa je verovatno nastala ukrštanjem različitih rasa (posebno sa malteškom kozom), koje su dovedene u Italiju. Gaji se širom ostrva Sardinija, a posebno u provincijama Kaljari i Nuoro i predstavlja još jednu od autohtonih italijanskih pasmina koza, čija je matična knjiga osnovana 1981. godine.
Koze Sarda pasmine imaju dvostruku namenu. Osim što se uzgaja za proizvodnju mleka, uzgajaju se i za proizvodnju mesa.
Reč je o kozama srednje veličine sa dugim vratom. Karakteristično za ovu rasu je duga dlaka, zbog čega izgledaju predivno. Obično su prljavo bele boje, sa primesima sive ili braon. I jarčevi i koze imaju rogove. Prosečna težina koze je oko 50 kg, a jarca 65 kilograma.
Koze Sarda su vrlo izdržljive i otporne životinje na bolesti, a odlične su za uzgoj u divljim ili polu-divljim uslovima. Dobro su prilagođene lokalnom okruženju ostrva Sardinije, brdima na kojima prevladavaju sušna tla i minimalni uslovi ispaše.
Koze pasmine Sarda su dobri mlečni proizvođači. Prinos mleka po laktaciji iznosi 173 – 237 litara. Prosečan period laktacije je oko 220 do 240 dana. Mleko u proseku sadrži oko 3,94 posto proteina, a koristi se za pravljenje različitih vrsta mlečnih proizvoda.
Dakle, tri italijanske omiljene rase koza koje daju najviše mleka i koje treba uzeti u obzir ukoliko želite da se bavite proizvodnjom kozijeg mleka ili njegovom preradom su:
- Camosciata delle Alpi, koja se gaji u alpskim regijama Italija,
- Saanen koza, koja se gaji na severu Italije i
- Koze Sarda, koja se uzgaja na Siciliji, a gaji se i zbog mleka i zbog mesa.
Komentari