AFRIČKA KUGA SVINJA: Virus prelazi granicu i zaražava i 23. državu u Evropi

Još jedna evropska država prijavljuje pojavu ASF virusa samo nekoliko dana nakon otkrića afričke svinjske kuge na maloj farmi u Bosni i Hercegovini. Ovoga puta je reč o Hrvatskoj.

Epidemija je pronađena na dve farme 23. juna na severoistoku Hrvatske. Nije slučajno što se to dogodilo nedugo nakon pojave virusa u Bosni i Hercegovini. Vazdušnom linijom, nova žarišta su otprilike udaljena 25 km od bosanskog grada Bijeljina, gde se virus pojavio dan ranije. Hrvatski veterinarski institut u Zagrebu potvrdio je prisustvo virusa u Hrvatskoj 26. juna.

U ovom slučaju, 48 svinja su žrtve ASF virusa. Virus se pojavio na dva imanja oko sela Posavski Podgajci, kod Drenovaca u Vukovarsko-sremskoj županiji, koje se nalazi na manje od 1 km od granice sa Bosnom i Hercegovinom. Najveće od dva imanja je imalo 40 svinja, od kojih je jedna životinja bila pozitivna na virus i uginula. Celo krdo je uništeno.

Manja farma je imala 8 životinja na licu mesta, od kojih su sve bile pozitivne na virus ASF. Ukupno 3 životinje su već umrle od virusa.

Hrvatska je zemlja broj 23 u Evropi po prijavi virusa ASF u svojim granicama od kako je genotip II ušao u Evropu 2007. godine na Kavkaskim planinama. Susedna Srbija prijavljuje epidemije virusa ASF od avgusta 2019. I druge zemlje u jugoistočnoj Evropi su prijavile virus ASF tokom proteklih godina, uključujući Rumuniju, Bugarsku i Grčku – u različitim nivoima težine i pojave.

ŠTA KAŽE ZAKON i KOJE SU MERE MINISTARSTVA protiv AFRIČKE KUGE SVINJA

I. Područje poluprečnika najmanje 3 km oko žarišta zaraze u naseljenom mestu proglašava se ZARAŽENIM PODRUČJEM od zarazne bolesti AFRIČKE KUGE SVIÑA kod domaćih svinja i obuhvata naseljena mesta.

II. Područje poluprečnika najmanje 10 km oko žarišta zaraze u naseljenom mestu proglašava se UGROŽENIM od zarazne bolesti AFRIČKE KUGE SVIÑA kod domaćih svinja i obuhvata naseljena mesta.

III. Lovište utvrđenom na teritoriji opštine proglašava se područjem VISOKOG RIZIKA od zarazne bolesti afrička kuga svinja i sprovode se sve mere u skladu sa Naredbom o preduzimanju mera za sprečavanje unošenja, pojave, otkrivanja, širenja, suzbijanja i iskorenjivanja zarazne bolesti Afričke kuge svinja (Pestis suum Africana) u Republiku Srbiju (Sl. glasnik RS br. 6/2019 i 58/2019) i posebnim propisom.

IV. Na ZARAŽENOM području, radi suzbijanja i iskorenjivanja afričke kuge svinja, sprovodiće se sledeće mere:

1) Popis svih gazdinstava na kojima se drže i uzgajaju svinje, u što kraćem roku, kao i obeležavanje i registracija svih neobeleženih svinja uz klinički pregled u roku od sedam dana, pod nadzorom veterinarskog inspektora; Eutanazija svih svinja na zaraženom gazdinstvu, bez odlaganja, pod nadzorom veterinarskog inspektora; neškodljivo uklanjanje leševa uginulih i ubijenih svinja i sprovođenje svih drugih mera na zaraženom gazdinstvu u skladu sa posebnim propisom;
2) Zabrana premeštanja i transporta svinja javnim ili privatnim putevima, osim ako je neophodno na gazdinstvu, kada takvo premeštanje i transport odobri veterinarski inspektor. Navedena zabrana se ne primenjuje ako se svinje prevoze drumskim ili železničkim saobraćajnicama bez istovara ili zaustavljanja. Od navedene zabrane može da se odstupi kada se svinje za klanje dopremaju izvan zaraženog područja u klanicu koja se nalazi u zaraženom području na hitno klanje;
3) Čišćenje, dezinfekcija i po potrebi dezinskecija, što je pre moguće nakon kontaminacije, kamiona, drugih vozila i opreme koji se koriste za prevoz svinja, drugih životinja ili materijala koji mogu da budu kontaminirani (kao što su leševi, stočna hrana, stajnjak i drugo). Kamion ili vozilo, koji su upotrebljeni za prevoz svinja, ne smeju da napuste zaraženo područje dok se ne očiste i dezinfikuju i dok ih veterinarski inspektor ne pregleda i ponovo odobri za prevoz;
4) Zabrana ulaska i izlaska drugih domaćih životinja na i sa gazdinstva bez odobrenja veterinarskog inspektora;
5) Prijavljivanje veterinarskom inspektoru, bez odlaganja, svake obolele ili uginule svinje sa gazdinstva, koje nalažu odgovarajuća ispitivanja;
6) Zabrana organizovanja sajmova, izložbi i drugih okupljanja životinja, prodaja hrane životinjskog porekla i hrane za životinje van poslovnog prostora, kao i rada stočnih pijaca.

7) Zabrana premeštanja svinja sa gazdinstva na kojem se drže dok ne protekne najmanje 40 dana od sprovedenog čišćenja i prve dezinfekcije, po potrebi i dezinsekcije zaraženih gazdinstava. Nakon 40 dana, u skladu sa posebnim uslovima veterinarski inspektor može da odobri premeštanje svinja sa gazdinstva, kako bi se prevezle direktno u:
– klanicu, na hitno klanje, ako je moguće u zaraženom ili ugroženom području,
– objekat za neškodljivo uklanjanje leševa ili odgovarajuće mesto gde se svinje odmah uništavaju, a njihovi leševi neškodljivo uklanjaju pod nadzorom veterinarskog inspektora,
– druge objekte koji se nalaze u zaraženom području, u posebnim slučajevima;
Veterinarski inspektor može da odobri da se svinje prevezu direktno u klanicu pod uslovom da:
– se obavesti veterinarski inspektor odgovoran za klanicu o upućivanju svinja i da se po prispeću svinja u klanicu o tome obavesti veterinarski inspektor koji je odobrio upućivanje svinja na klanje;
– se po dolasku u klanicu svinje drže i kolju odvojeno od drugih svinja;
– veterinarski inspektor tokom ante i post mortem pregleda koji se obavlja na klaničnom ne ustanovi simptome koji ukazuju na afričku kugu svinja. Meso mora da se pošalje tako da se pošiljka zapečati pre otpreme i ostane zapečaćena tokom transporta;
– se sveže meso svinja preradi ili obeleži specijalnom oznakom i obradi odvojeno u objektima koje za tu svrhu odredi ministarstvo;
Kada mere zbog novih žarišta traju duže od 40 dana pa je zbog toga ugrožena dobrobit životinja ili su se pojavili drugi problemi u držanju svinja na zahtev vlasnika, veterinarski inspektor može da odobri premeštanje svinja sa nekog gazdinstva u zaraženom području u skladu sa posebnim propisom.

7a) Veterinarski inspektor može da odobri klanje svinja na gazdinstvu za sopstvene potrebe u zaraženom području, na zahtev vlasnika/držaoca svinja u skladu sa posebnim propisom i pod sledećim uslovima:
– Da je vlasnik gazdinstva u zaraženom području koji ima nameru da izvrši klanje svinja radi proizvodnje mesa za sopstvene potrebe, najavio najmanje 24 sata ranije klanje veterinarskoj organizaciji koja sprovodi Program mera zdravstvene zaštite životinja u zaraženom području na kojem se gazdinstvo nalazi;- Da su obezbeđene potrebne biosigurnosne mere prilikom klanja svinja (mesto klanja na ograničenom prostoru, čišćenje i dezinfekcija, uslovi za neškodljivo uklanjanje sporednih proizvoda životinjskog porekla na gazdinstvu i mere sprečavanja prenošenja i iznošenja potencijalno infektivnog materijala);
– Da se klanje svinja vrši uz prisustvo veterinara iz nadležne veterinarske organizacije koji će potvrditi da su svinje namenjene za klanje isključivo zdrave životinje koje ne pokazuju nikakve simptome bolesti, što je ekvivalentno ante mortem pregledu životinja na klaničnom;

– Da je veterinarski inspektor obavešten od strane veterinara da su ispunjeni svi potrebni uslovi za klanje.
Pre klanja na gazdinstvu, dostaviće se uzorak u laboratoriju radi dijagnostičkog ispitivanja na afričku kugu svinja. Izuzetno, ukoliko iz objektivnih razloga nije moguće uzorkovati, dostaviti ili obraditi uzorke ante mortem (krv živih životinja), može se dozvoliti klanje na gazdinstvu uz uzorkovanje post mortem.
Meso svinja zaklanih na gazdinstvu za sopstvene potrebe ne sme se koristiti niti otuđivati i mora ostati na gazdinstvu do dobijanja rezultata dijagnostičkog ispitivanja na afričku kugu svinja. Ukoliko je rezultat negativan, veterinar će vlasniku/držaocu svinja dozvoliti korišćenje mesa i to tom obavestiti nadležnog veterinarskog inspektora, a ako se dobije pozitivan rezultat na afričku kugu svinja postupiće se u skladu sa posebnim propisima.

8) Zabrana prometa semena, jajnih ćelija i embriona svinja sa gazdinstava koja se nalaze u zaraženom području;

Ovo su neke od mera koje se primenjuju u cilju smanjenja rizika od širenja virusa afričke kuge svinja:

Na području gde je prisutna bolest:
1) Obavezno držanje svinja u ograđenom prostoru, odnosno zabrana držanja svinja na otvorenom.
2) Zabrana upotrebe pomija u ishrani svinja.
3) Ubijanje i klanje domaćih svinja na gazdinstvima niskog nivoa biološke sigurnosti u naseljenom mestu gde je potvrđena zaraza, kao i u drugim mestima unutar zažarenog područja, radi sprečavanja širenja bolesti.
4) Zabrana ponovnog naseljavanja svinja na gazdinstvima gde je izvršena depopulacija u periodu trajanja mera na području proglašenom zažarenim od afričke kuge svinja kod domaćih odnosno divljih svinja.

Na ugroženom području:

1) Popis svih gazdinstava na kojima se drže svinje.
2) Obelježavanje i registracija svih neobelježenih svinja.
3) Zabrana premještanja i prijevoza svinja javnim ili privatnim putevima, osim ako je neophodno na gazdinstvima, kada takvo premještanje i prijevoz odobri veterinarski inspektor. Ova zabrana se ne primjenjuje ako se svinje prevoze drumskim ili željezničkim saobraćajnicama, bez istovara ili zaustavljanja, ili ako svinje za klanje dolaze izvan ugroženog područja na hitno klanje u klaonicu koja se nalazi u ugroženom području.
4) Čišćenje i dezinfekcija, a po potrebi i dezinskecija kamiona i drugih prevoznih sredstava i opreme koja je korišćena za prijevoz svinja, drugih životinja ili materijala koji mogu biti kontaminirani (npr. leševi, hrana za životinje, stajnjak i drugo), što je prije moguće nakon kontaminacije. Prevozna sredstva korišćena za prijevoz svinja ne mogu napustiti ugroženo područje ako nisu prethodno očišćena i dezinficirana.
5) Zabrana ulaska i izlaska na gazdinstvo i sa gazdinstva svim životinjama, bez odobrenja veterinarskog inspektora.
6) Zabrana organizovanja sajmova, izložbi i drugih okupljanja životinja, prodaja hrane životinjskog porijekla i hrane za životinje van poslovnog prostora, kao i rada stočnih pijaca.
7) Prijavljivanje veterinarskom inspektoru, bez odlaganja, svih oboljelih ili uginulih svinja sa gazdinstva, koji nalaže odgovarajuća ispitivanja.
8) Zabrana premještanja svinja sa gazdinstva, dok ne prođe najmanje 30 dana od sprovedenog čišćenja i prve dezinfekcije, a po potrebi i dezinskecije zažarenog gazdinstva, u skladu sa posebnim propisom.
9) Klanje svinja na gazdinstvu za sopstvene potrebe u ugroženom području vrši se u skladu s podtačkom 7a, tačka IV ovog rešenja.
10) Zabrana prometa semena, jajnih ćelija i embriona svinja sa gazdinstava koja se nalaze u ugroženom području.
11) Primena biosigurnosnih mera koje mora da sprovodi svaka osoba koja ulazi ili izlazi sa gazdinstva u ugroženom području u cilju smanjenja rizika od širenja virusa afričke kuge svinja.

Mere na zažarenom području se primjenjuju najmanje dok se ne obavi čišćenje, dezinfekcija, a po potrebi i dezinskecija poslednjeg zažarenog gazdinstva i pregled svinja na tim gazdinstvima radi potvrde ili isključenja prisustva virusa afričke kuge svinja.

AFRIČKA KUGA SVINJA: EVO UGROŽENIH PODRUČJA

Izvor: Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede,  Pig Progress,