Iako postoje tvrdnje da se mineralno đubrivo ne koristi dovoljno na našim oranicama, stručnjaci iz oblasti ratarstva upozoravaju da višak NPK hraniva u zemlji može da ugrozi prinose biljnih kultura. U ukupnim troškovima đubrivo u poljoprivrednoj proizvodnji učestvuje jednom trećinom, a kad je u pitanju rod, 50 odsto više utiče na prinose nego druge agrotehničke mere. Greška koju ponavljaju poljoprivrednici iz godine u godinu jeste neracionalnost u primeni đubriva, pa su često proizvodna svojstva na jednom delu površina smanjena.
Možda vas zanima
Zašto je dobro gajiti speltu?
17/08/2024
Na osnovu istraživanja profesora sa poljoprivrednih fakulteta u saradnji sa proizvođačima mineralnih đubriva, na preko 20 odsto površina u Srbiji nalazi se fosfora više nego što je optimalno. Iako fosfor jača otpornost biljke na bolesti, poleganje ili niske temperature, đubrenje bez kontrole i prethodne analize može dovesti do toksičnog sadržaja fosfora koji sprečava usvajanje i transport jona cinka, bakra, mangana, gvožđa i bora.
Na čak 43 odsto površina srpskih oranica nalazi se višak kalijuma. Taj višak u zemljištu može biti poreklom iz matičnog supstrata ili upravo iz mineralnih đubriva. U slučaju da se pojavi manjak ovog elementa, nadoknada se rešava meliorativnim đubrenjem, ali višak donosi sa sobom probleme – smanjene prinose i rentabilnost proizvodnje. Utvrđeno je da manjak azota dovodi do viška kalijuma, a s druge strane, još manji sadržaj azota u zemljištu dovodi do više usvajanja fosfora.
Postoji holandska izreka da je veštačko azotno đubrivo dobro za očeve i loše za sinove. Tim naučnika iz Sjedinjenih Američkih Država došao je do zaključka da sintetički azot utiče na smanjenje organske materije u zemljištu. Kontinuirano korišćenje azotnog đubriva smanjuje plodnost i ugrožava sâmo zdravlje zemlje jer podstiče razvoj mikroba koji se hrane organskom materijom. Iako biljka usled viška azota može da nabuja, to samo dovodi do poleganja stabljike, takođe kod nekih biljaka dovodi do poremećaja korena, kada postaje deblji i kraći, pa je samim tim osetljiv na sušne prilike.
Na nekim ogledima suncokreta u Srbiji, gde su upotrebljene velike količine kalijuma ali i azota, došlo je do smanjenja prinosa, ali i ulja u zrnu. Gubici prinosa kukuruza, s druge strane, javljaju se sa preobilnim đubrenjem u sušnim godinama, ali i sa nedovoljnim đubrenjem u optimalnim godinama.
Sam višak mineralnih đubriva ne samo da smanjuje prinose na oranicama, već i povećava ulaganje u proces proizvodnje, što znači da nepravilna upotreba veštačkih đubriva dvostruko povećava troškove poljoprivredne proizvodnje.
Pošto manjak ovih elemenata u zemljištu može da prouzrokuje jednake probleme sa prinosima i našom zaradom kao i višak, poljoprivredni savetodavci preporučuju da se uvek pre đubrenja analizira zemljište, kada će se na osnovu rezultata utvrditi tačan „recept“, odnosno potrebne količine, način i pravovremena primena datih đubriva. Određene količine veštačkih đubriva kombinuju se sa stajskim, ali se one koriguju ukoliko postoji sistem za navodnjavanje, što povećava važnost analize zemljišta i pridržavanje uputstava koja daju stručna lica.
Komentari