Suša, kao posledica klimatskih promena, nanosi sve veće štete u poljoprivrednoj proizvodnji. Svim strnim žitima, pa tako i pšenici, prija velika količina vode, ali u određenom periodu razvoja.
Pšenica može da se gaji u svim sredinama gde se količina padavina kreća između 250 do 1700 mm toku godine, pod uslovom da je njihov raspored ravnomeran. Za visoke prinose zahtevi pšenice prema vodi iznose 450 do 650 mm, u zavisnosti od klimatskih uslova i dužine vegetacionog perioda.
Možda vas zanima
Zašto je dobro gajiti speltu?
17/08/2024
Značaj vode bitan je za sve životne funkcije biljaka i u nedostatku vode usporava se i prestaje rast te i ukupna masa biljaka a samim tim i prinos. Količina padavina u predsetvenom periodu i u toku setve vrlo često ima presudan značaj za formiranje prinosa ozime pšenice.
Nedostatak ili nedovoljna količina padavina utiče na otežanu osnovnu obradu, predsetvenu pripremu i kvalitet setve, što produžava vreme nicanja i ukorenjavnja i dovodi do slabijeg razvoja i pripreme biljaka za prezimnjavanje.
Međutim, i velike količine padavina u vreme setve mogu često da odlože setvu pšenice van optimalnog roka, pa se pozitivan efekat padavina smanjuje.
Često je na našem područiju mala količina padavina u zimskom periodu, te to ometa normalan razvoj pšenice, ukoliko je to praćeno i odsustvom zaštitnog snežnog pokrivača, neće doći do sakupljanja vrlo bitne zimske vlage. Najveći prinos ozime pšenice dobija se pri obilnim aprilskim padavinama i umerenim padavinama u maju i junu mesecu.
Ukoliko se javi veća količina padavina u periodu maja i juna može doći do pojave poleganja ili jače pojave bolesti, naručito kod useva koji su obilnije đubreni azotnim đubrivima. Takođe, veća količina padavina u fazama sazrevanja dovodi do promene tehnološkog kvaliteta pšenice.
Pšenica ima različite potrebe za vlagom u određenim fazama rasta i razvića, te je i smanjenje prinosa usled suše određeno time u kojoj fazi razvitka suša deluje na biljke, pa će i uticaj na prinos i njegovo smanjenje biti različit.
Tako, ako se nedostatak vlage u zemljištu javi na kraju bokorenja, to će se smanjenje prinosa ispoljiti preko dužine klasa odnosno broj klasića u klasu će biti manji.
Nedostatak vlage u fazi intenzivnog porasta (vlatanje) je bitan ne
samo zbog velike potrošnje vode u tom periodu, već i zbog toga što ima veliki uticaj na odnos između lisne površine i korenovog sistema. Nedostatak vlage u zemljištu u vreme klasanja i cvetanja povećava broj neplodnih klasića i smanjuje broj klasova po biljci, dužinu klasa i broj zrna.
Period nalivanja zrna je takođe rizičan za prinos i kvalitet pšenice, nedostatak vlage u ovom periodu dovodi do manje mase zrna, a ukoliko se jave i jaki vetrovi doći će do pojave smežuravih, odnosno šturih zrna.
Najveća potreba za vodom je znači u periodu intenzivnog porasta, odnosno u periodu od bokorenja do klasanja i ovi najosetljiviji periodi su označeni kao kritični periodi, pored ovog kao krtični periodi su označeni i period od setve
do nicanja, kraj bokorenja i početak vlatanja, period klasanja, formiranja i nalivanja zrna.
Da bi se rešio problem suše ili ublažio njen negativni efekat treba primeniti sve sisteme savremene agrotehnike, počev od pravilnog plodoreda, pravilnog sistema đubrenja, racionalne obrade zemljišta, setve visokorodnih sorti, navodnjavanja, efikase borbe sa korovima i efikasne borbe sa štetočinama i bolestima.
Izvor: Poljoprivredne stručne i savetodavne službe
Autor: Dipl. Inž. Milanaka Miladinović PSSS Jagodina
Komentari