Proizvodnja testenine ima neverovatan potencijal u smislu agrobisnisa. U poslednjih par godina pravila su se često menjala i zbog toga je mnogo proizvođača testenina odustalo. To je rezultiralo smanjenjem konkurencije u ovoj oblasti, što može biti šansa za nove preduzetnike. Međutim, mnogima nisu jasni uslovi i pravila koje je potrebno ispuniti da bi se bavili ovim poslom. Zato smo napravili kratak vodič kroz većinu dilema, sa uputstvima na pravilnike koje je potrebno ispuniti.
Proizvodnjom testenine u Srbiji se mogu baviti isključivo registrovana preduzeća, a može se prodavati isključivo na mestima koja poseduju potrebne dozvole, kao što su male prodavnice ili supermarketi.
Možda vas zanima
Međutim, zakonski propisi u našoj zemlji u ovoj oblasti su kontradiktorni. Prema zakonskim propisima domaća testenina može da se proizvodi samo za lične potrebe.
Međutim, istovremeno, pravilnik koji uređuje prodaju na pijacama („Pravilnik o bližim uslovima koji obezbeđuju higijensko postupanje sa životnim namirnicama i mogućnost zdravstvenog nadzora nad prometom van prostorija određenih za prodaju”, Sl. glasnik SRS br. 25/76), predviđa da se testenine mogu prodavati samo ukoliko su zapakovane.
Zbog toga, jedini način za legalno bavljenje ovom delatnošću je registracija za proizvodnju prehrambenih proizvoda.
Proizvodnja testenine kao potencijal za agrobiznis
Proizvodnja testenine – tehnički preduslovi
U skladu sa pravilnikom o bližim uslovima za proizvodnju i promet prehrambenih proizvoda biljnog porekla (Sl. glasnik RS br. 50/96), preduzetnik mora obezbediti 4 prostorije: jednu prostoriju za prijem i skladištenje sirovina, drugu prostoriju za proizvodnju, treću prostoriju za pakovanje i četvrtu prostoriju za skladištenje proizvoda.
Opšte sanitarne uslove objekta za proizvodnju propisuje „Pravilnik o opštim sanitarnim uslovima koje moraju da ispune objekti koji podležu sanitarnom nadzoru” (Sl. glasnik RS br. 47/2006).
Zgrada mora biti od čvrstog, nezapaljivog materijala. Primenjeni materijali moraju sprečavati ulazak ptica, insekata i glodara, a prostorije moraju imati ventilaciju. Proizvodni putevi se ne smeju ukrštati, odnosno morate imati poseban ulaz za prijem sirovina i poseban izlaz za gotove proizvode da bi se izbegla mogućnost unakrsne kontaminacije.
Konkretnije sanitarne instrukcije daje „Pravilnik o sanitarno-higijenskim uslovima za objekte u kojima se obavlja proizvodnja i promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe” (Sl. glasnik RS br. 6/97 i 52/97). Iz ovog pravilnika ćemo izdvojiti uputstva da prostorije za preradu moraju da budu visoke minimum 3m, da morate imati posebne sanitarne prostorije i svlačionice za muškarce i za žene.
„Pravilnik o uslovima higijene hrane” (Sl. glasnik RS br. 73/2010) daje dalje instrukcije o objektu, kao i u vezi sa opštom higijenom namirnica. Ovaj pravilnik predviđa implementaciju HACCP sistema i obaveznu sledljivost proizvoda, kako za proizvode biljnog porekla, tako i za proizvode koji sadrže belančevine životinjskog porekla.
Dakle, proizvođač u Srbiji mora imati izrađen i u upotrebi HACCP sistem.
Pored ovih pravilnika tu su još i:
„Zakon o bezbednosti hrane” (Sl. glasnik RS br. 41/2009) i „Zakon o veterinarstvu” (Sl. glasnik RS br. 91/2005, 30/2010 i 93/2012). Ovaj drugi je važno da pročitate ako dodajete u testeninu jaja i/ili mleko.
Proizvodnja testenine: specifikacija i pakovanje
Pored dve osnovne sirovine (brašna i vode), u testeninu je moguće dodati jaja, mleko, soju, povrće itd. Pre nego što otpočnete proizvodnju neophodno je da izradite specifikaciju proizvoda, koja treba da sadrži:
- broj specifikacije proizvoda,
- naziv i trgovački naziv proizvoda,
- datum analize sastava proizvoda,
- datum početka pravljenja proizvoda,
- naziv grupe proizvoda u koju se proizvod svrstava na osnovu pravilnika.
Što se tiče alergena, na primer, pšenično brašno sadrži gluten, a i jaja sadrže neke alergene i oni mogu da budu prisutni samo u određenim granicama. Kako “Pravilnik o opštim i posebnim uslovima higijene hrane u bilo kojoj fazi proizvodnje, prerade i prometa” (Sl. glasnik RS br. 72/2010) ne sadrži vrednosti za testeninu, moraćete sami da definiše granične vrednosti, a tu vam može pomoći „Vodič za primenu mikrobioloških kriterijuma za hranu” izdat od strane Ministarstva poljoprivrede. Najbolje je da ovo navedete u specifikaciji.
Pakovanje može biti samo od materijala koji su odobreni za upotrebu u prehrambenoj industriji. Potrebno je da materijali budu usklađeni sa „Pravilnikom o uslovima u pogledu zdravstvene ispravnosti predmeta opšte upotrebe koji se mogu stavljati u promet” (Sl. list SFRJ br. 26/83, 61/84, 56/86, 50/89 i 18/91).
Kucurski grkljančići: remek-dela od testa
Prijem i skladištenje
Kada vršite prijem sirovine od dobavljača, morate da uradite kontrolu sirovine. Potrebno je prikupiti potvrde o kvalitetu, kao što su specifikacije i analize proizvoda i potrebno je uveriti se da je pakovanje sirovine potpuno zatvoreno.
Ako je reč o sirovini koja zahteva hlađenje morate proveriti temperaturu sirovine kada vam stigne. Ukoliko je niža od propisane, morate odbiti prijem sirovine.
Što se tiče skladištenja sirovine i ambalaže, prvo i osnovno, skladište mora biti čisto i bez štetočina. Drugo, ne smete sirovine i proizvode da držite na podu, čak i ako su upakovane. Čak ne smete ni da ih naslanjate na zidove.
Proizvode je neophodno skladištiti na paletama i policama minimum 30 cm iznad poda. Sirovine u skladištu moraju biti označene. Sugestija je da se označavaju po prijemnim količinama.
Pakovanje i etiketiranje
Prilikom pakovanja se mora koristiti baždarena vaga. Etikete moraju biti uočljive, svetle i čitko napisane. Što se tiče sadržaja na etiketama, moraju se staviti podaci koji se zahtevaju u „Pravilniku o deklarisanju, označavanju i reklamiranju hrane” (Sl. Glasnik RS br.85/13), a to su:
- trgovački naziv proizvoda,
- sastav proizvoda,
- način skladištenja,
- broj lota,
- naziv firme – ime proizvođača,
- mesto proizvodnje,
- datum proizvodnje (dan, mesec i godina),
- rok trajanja,
- neto težina,
- podake u vezi sa alergenima.
Pored svega navedenog, tu su i drugi propisi koje treba ispuniti, a iz oblasti zaštite o radu, zaštite od požara, zaštite životne sredine.
Na osnovu „Zakona o bezbednosti hrane” u Srbiji nadležnost ima sanitarna inspekcija, poljoprivredna inspekcija, a ako stavljate jaja u testeninu nadležnost ima i veterinarska inspekcija.
Komentari