Opšti podaci o gradu Zrenjaninu
Grad Zrenjanin se nalazi u središtu Banata, u AP Vojvodini i predstavlja administrativni centar Srednjebanatskog okruga, kao i istoimene opštine. Ovo je najveći grad u Banatu, a treći je najveći grad Vojvodine. Smešten je na obalama reke Begej i Tise, na nadmorskoj visini od 80m. Prostire se na 1.326 kilometara kvadratnih, što je 15% površine Banata i oko 8% teritorije Vojvodine. Poljoprivredne površine zauzimaju 82,5% teritorije(112.340ha), a šumska se prostire na 1.392ha.
Grad se sa opštinama Žitište i Sečanj graniči na istoku, sa Kovačicom i Opovom na jugoistoku, Kikindom na severu, Titel i Žabalj su na zapadu, Novi Bečej na severozapadu, dok je beogradska gradska opština Palilula na jugu. Pored Grada Zrenjanina, Opštinu čini još 21 naseljeno mesto: Melenci, Taraš, Jankov most, Klek, Elemir, Banatski Despotovac, Aradac, Lazarevo, Knićanin, Lukićevo, Botoš, Lukino Selo, Ečka, Tomaševac, Mihajlovo, Orlovat, Stajićevo, Čenta, Perlez, Farkaždin i Belo Blato.
Na teritoriji čitave Opštine, prema poslednjem popisu iz 2011. godine, živi ukupno 123.362, dok Grad Zrenjanin broji 76.511 stanovnika. Većinsko stanovništvo je srpsko sa udelom od 74,2%, sledi mađarsko sa 10% i romsko sa 2,7%.
Opšti podaci o poljoprivredi u Zrenjaninu
Istorija Zrenjanina
Ove prostore ljudi naseljavaju od početka neolita, tačnije od V milenijuma p.n.e. Najznačajniji lokalitet iz ovog perioda je Krstićeva humka u naselju Mužlja, a u samom Gradu je 1953. godine, oko Pivare, pronađena starčevačka bojena i gruba keramika.
U periodu srednjeg neolita ovde su živele vinčanska i potiska kultura, dok se početkom nove ere, na ovom području nastanjuju brojni narodi i plemena: Iliri, Dačani, Goti, Tračani, Sarmati i Jazigi. Ovde su krajem III i sredinom IV veka, živeli Roksolani, sarmatsko pleme, te je na području Grada pronađeno i sarmatsko groblje.
Selo Bečkerek nastalo je početkom XIV veka, što se da videti iz nekoliko podataka, kada je ovde boravio mađarski kralj Karlo I i njegovi plemići. Najmoćniji plemić bio je Imre Bečei i on je naselio ovaj prostor, te po njegovom prezimenu naselje dobija ime “Bechereki” i “Beche”- Novi Bečej.
Bečkerek je sredinom XIV veka bio selo srednje veličine i naselili su ga mađarski kmetovi-jobođi. Bilo je i nešto Srba, ali će se oni u većem broju ovde nastaniti za vreme vladavine Lajoša Velikog do XV veka, i postati većinsko stanovništvo. U najezdi Turaka, dolazi do sporazuma o očuvanju sela, između mađarskog kralja Žigmunda i despota Stefana Lazarevića krajem 1403. godine. Despot dobija Bečkerek u posed i zvanje velikog župana Torontalske županije.
Turci su Ugarsku napali 1550. godine sa velikim brojem vojnika, na čelu sa Mehmed-pašom Sokolovićem, a sam Bečkerek su osvojili brzo i lako. Kada je pao Temišvar, Bečkerek je postao središte jednog od sandžaka i njime je upravljao beg. Tursko stanovništvo se sve više doseljava, ali u Gradskoj Ulici opstaje srpski živalj.
1699. godine dolazi do Karlovačkog mira, ali Temišvarska pokrajina, samim tim i Bečkerek, ostaju pod turskom vlašću, a austrijska vojska im u povlačenju ruši tvrđavu. Tursko stanovništvo ostaje na ovoj teritoriji do 1717., a do konačnog oslobođenja od njihove vlasti doći će po donošenju Požarevačkog mira 1718. godine.
Carskom odlukom, Banat je podeljen na 13 okruga, a Bečkerečki dištrik obuhvatao je mesta Iđoš, Arač, Bečej, Itebej, Ečku, Aradac i Elemir. Kako se povlačila, turska vojska je za sobom ostavljala opustošenu zemlju bez stanovnika koji bi plaćali porez i zato dolazi do kolonizacije nemačkog stanovništva, ali i Srbi se ovde naseljavaju nakon rasformirane Potiske vojne granice.
U kratkom periodu u grad se naseljavaju još i Rumuni, Francuzi, Italijani, pa čak i Španci iz Barselone i Biskaja. Teško su živeli na močvarnom terenu, a 1738. godine izbija epidemija kuge. Da bi došli do plodnog zemljišta, morali su da regulišu reku Begej i izgrade kanal dug 70 km. Na taj način dobijaju plovni tok do Temišvara. 1745. godine osniva se prva fabrika piva , a iste godine i srpska škola. 1769. Marija Terezija dodeljuje Bečkereku određene privilegije i daje mu status trgovišta.
Mesto se brzo razvija i napreduje, ali veliki deo će biti uništen 1807. kada je izbio požar u Pivari. Nakon toga vrši se nova regulacija ulica, putevi su obnovljeni, izgrađeni su mostovi preko Begeja, a kuće se grade od čvrstog materijala. Bečkerek dobija pozorište, gimnaziju i prvu gradsku štampariju.
1848/49. Srbi su imali za cilj da Vojvodinu izdvoje kao samostalnu oblast i zato su u Sremskim Karlovcima, na Majskoj skupštini proglasili “Srpsku Vojvodinu”, a za vođu i patrijarha izabran je mitropolit Josif Rajačić. U ovoj pobuni protiv mađarske vlasti učestvuju i Srbi iz Bečkereka, a na njihovom čelu je Đorđe Stratimirović, a potom i Stevan Knićanin.
Srbi su poraženi, ali je varoš ipak postala sedište novoformirane oblasti koja je nazvana “Srpska Vojvodina i Tamiški Banat”. Službeni jezik je bio nemački. Ovaj period je poznat pod nazivom “Bahov apsolutizam”, ali se Bečkerek ipak razvija i osnivaju se zanatske radnje, otvaraju se industrijska preduzeća, grade se javne zgrade i građanske kuće.
U toku Prvog svetskog rata, Srbi iz Vojvodine masovno dezertiraju, ne želeći da se bore protiv braće iz Srbije. 7.000 boraca na ruskom frontu oformilo je dobrovoljačke odrede, a 79 boraca iz Bečkereka i okolnih mesta učestvovalo je na Solunskom frontu. Nakon oslobođenja Vojvodina se ujedinjuje sa Kraljevinom Srbijom, a zatim ulazi u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. 1935. godine Bečkerek menja naziv u Petrovgrad, po Kralju Petru I Karađorđeviću Oslobodiocu.
U Drugom svetskom ratu Petrovgrad su okupirali Nemci, dok su vlast u Banatu imali Folksdojčeri- domaći Nemci. U gradu se stvaraju ilegalne grupe za suprotstavljanje okupatoru, ali ipak, ratne godine na ovoj teritoriji prolaze bez većih borbi. Infrastruktura grada je sačuvana, a u svom povlačenju Nemci su razorili jevrejsku sinagogu i srušili jedan mlin. Grad će od okupatora osloboditi Crvena armija 2. oktobra 1944. godine, a Bečkerek će dve godine kasnije dobiti ime Zrenjanin.
Zrenjanin je od Novog Sada i Rumunije udaljen 50km, a od Beograda 75 kilometara i zahvaljujući ovakvom položaju važan je tranzicioni centar, ali i potencijalni resurs na pravcu sever-jug i istok-zapad.
Grad leži na 45°23’ severne geografske širine 20°23’ istočne geografske dužine, a područje se deli na dve pedološke kategorije-karbonatni černozem, na višim delovima lesne terase, i solonjec-slatina u dolini Begeja. Podneblje je stepsko kontinentalno i klima je na prelazu iz malo vlažnog u suvi klimatski tip. Godišnja količina padavina je oko 622 mm, dok je srednja godišnja temperatura 11,2oC. Košava je najizrazitiji vetar u ovom području i donosi pretežno suve i relativno tople vazdušne mase, dok vetar iz severozapadnog pravca donosi kišu i sneg. Treći po značaju je hladni severac.
U gradu Zrenjaninu, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 6.771 gazdinstvo koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 4.326), a zatimpšenicu i krupnik – 3.106 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode suncokret – 1.794, detelinu – 637 i lucerku (488).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,1%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 443 gazdinstva gaji različite kombinacije useva i stoke, njih 751 bavi se kombinovano ratarstvom, svinjama i živinom, međutim najviše je onih koji su se specijalizovali za žitarice (2.552).
Poljoprivredom se u Zrenjaninu bavi 14.463 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Zrenjaninu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 84,41%, dok je udeo žena mnogo manji i iznosi 15,59%.
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su muškarci u manjini i ima ih 38,42%.
