Opšti podaci o Vrbasu
Opština Vrbas se nalazi u središnjem delu AP Vojvodine, u Južnobačkom okrugu i obuhvata sedam naselja: Vrbas, Bačko Dobro Polje, Zmajevo, Kosančić, Kucura, Ravno Selo i Savino Selo. Prostire se na površini od 376 kilometara kvadratnih, a poljoprivredno zemljište ja na 90,2%. Na nadmorskoj je visini od 78m. Graniči se sa opštinama Kula, Mali Iđoš, Bačka Palanka, Odžaci, Srbobran, Temerin, Bački Petrovac, kao i sa gradom Novim Sadom. U Opštini, prema popisu iz 2011. godine živi 42.092 stanovnika, najvećim delom srpske nacionalnosti, 55,2%, a zatim crnogorske – 17%, pa rusinske – 8%.
Opšti podaci o poljoprivredi
Poljoprivreda je primarna delatnost u Opštini, a najzastupljeniji su ratarstvo i stočarstvo (uzgoj i tov svinja). Opština raspolaže izvanrednim pedološkim sastavom, kao i povoljnom strukturom zemljišnih površina. Njive čine najveći procenat plodnog zemljišta – 96,98 %.
Istorija Vrbasa
Na teritoriji opštine Vrbas prve ljudske naseobine osnovane su još u vreme starčevačke kulture, u neolitu. U II milenijumu pre nove ere tu se nalazilo jedno od najvećih ravničarskih naselja u srednjoj Evropi, a podaci o tome potiču sa arheološkog nalazišta. Tu su živeli tokom nekoliko vekova Varvari i Sarmati (I vek), Avari i Kelti (IV vek), a zatim Franci, Bugari, pa krajem IX veka ugarska plemena. Smatra se da je Vrbas osnovan 1213. godine i da je u to vreme bio sedište plemićkog poseda. Najbrojnije je bilo slovensko stanovništvo.
Prvi pisani dokaz o postojanju Vrbasa je iz 1387. godine. Naselje koje je tada postojalo nestalo je krajem XV veka, a stanovništvo se preselilo. Kolonizacija Rusina, Nemaca i Mađara počinje 1720. godine, a do tada Srbi naseljavaju teritoriju. Godine 1745. većina stanovnika su Rusini, a početkom XX veka Mađari prevladavaju. Nakon Drugog svetskog rata, tokom kolonizacije, veliki broj porodica dolazi iz Crne Gore, Bosne i Hercegovine i sa Kosova. Vrbas menja ime u Titov Vrbas 1983. godine, da bi stari naziv bio vraćen početkom devedesetih.
Znamenite ličnosti: Vida Ognjenović, Jovan Beljanski – Lala, Lazar Ristovski, Josif Tatić, Radoman Božović, Karoly Molter…
Gradsko naselje Vrbas je administrativni, kulturni i privredni centar Opštine. Smešten je u samom središtu Bačke, na 130 km severozapadno od Beograda i 43 km severno od Novog Sada. Nalazi se na koordinatama 45°34′ severne geografske širine i 19°38′ istočne geografske dužine. Od važnih saobraćajnih puteva kroz Opštinu prolaze: Sombor-Vrbas-Novi Sad, Vrbas-Bačka Palanka i Vrbas-Subotica, a ukrštaju se i železničke pruge: Subotica-Vrbas-Beograd i Sombor-Vrbas. Klima u Opštini je umereno kontinentalna.
U opštini Vrbas, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.168 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 2.028), a zatim pšenicu i krupnik – 975 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode soju – 690 i detelinu (njih 241).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,1%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 255 gazdinstava specijalizovano je za tov svinja, kombinovano ratarstvom, svinjama i živinom bavi se njih 421, dok je najveći broj specijalizovan za žitarice – 1.423.
Poljoprivredom se u Vrbasu bavi 6.548 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Vrbasu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 80,8%, dok je udeo žena mnogo manji – 19,2%.
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su muškarci, sa udelom od 40,1%, u manjini.
