Opšti podaci o opštini Lajkovac
Opština Lajkovac se nalazi u zapadnoj Srbiji i pripada Kolubarskom okrugu. Zauzima površinu od 186 kilometara kvadratnih, u srednjem delu Kolubarske ravnice, a poljoprivredne površine prostiru se na 13.891 ha, a šume na 2.911 ha. Graniči se sa opštinama Lazarevac, Valjevo, Ub, Mionica i Ljig.
Opštinu čini 19 naseljih mesta: Jabučje, Bogovađa, Nepričava, Vračević, Donji Lajkovac, Lajkovac selo, Rubribreza, Markova Crkva, Ratkovac, Pridvorica, Mali Borak, Skobalj, Pepeljevac, Slovac, Stepanje, Strmovo, Bajevac, Ćelije i Lajkovac. Prema poslednjem popisu iz 2011. godine, teritoriji Opštine živi 15.475 stanovnika, a većinsko stanovništvo je srpsko sa udelom od 93%, a slede Romi sa 5%.
Opšti podaci o poljoprivredi
U plodnim dolinama reka Kolubare i Ljiga, teren je pogodan za poljoprivrednu delatnost, a stanovništvo ove Opštine poznato je po uzgoju goveda simentalske rase. Jednim svojim delom na teritoriji Opštine nalazi se rudarski basen “Kolubara” koji zapošljava 52,54% stanovništva. Poljoprivreda je, sa oko 55%, najzastupljenija privredna grana, dok industrija učestvuje sa 12%. Poljoprivredno zemljište zauzima 83% ukupne površine, što čini 12.400 ha, a najzastupljenije je stočarstvo, dok su razvijeni i ratarstvo i voćarstvo.
Istorija Lajkovca
U slivu reke Ljig nalazi se arheološki lokalitet Anine, gde su pronađeni ostaci palate iz rimskog perioda, a pretpostavlja se da je palata pripadala visokom rimskom velikodostojniku. Iz doba vladavine kralja Dragutina ovom teritorijom, u selu Nepričava i Pepeljevac, bila su dva utvrđenja, a pisani dokument govori da su ova naselja u to vreme imala status okruga (distrikta). Ova teritorija se, nakon Kosovske bitke, ponovo našla pod ugarskom vlašću, a u Povelji ugarskog kralja Žigmunda iz 1392. godine, distrikti Nepričava i Pepeljevac pominju se kao delovi njegove teritorije.
Otomanska imperija zauzima ovaj prostor 1459. godine, nakon pada despotovine, a veliki broj stanovnika iseljava se preko Dunava i Save. Ostaje malo stanovništva i ono se povlači 1739. godine zajedno sa austrijskom vojskom. Prostor ostaje nenaseljen, te će ga Turci planski naseljavati, a individualno će dolaziti stanovništvo iz Starog Vlaha, Hercegovine i Crne Gore. 1803. godine u manastiru Bogovađa održao se sastanak uglednih i vodećih ljudi tog vremena, radi podizanja bune protiv Turaka.
Za vreme Prvog svetskog rata ovde se odigrala Kolubarska bitka, a veliki broj poginulih vojnika sahranjen je u spomen – kosturnici u crkvi u Ćelijama. Period Drugog svetskog rata na ovoj teritoriji nije bio buran, a zabeležen je jedan sukob Kolubarske čete i Nemaca. Nakon rata, Lajkovac postaje nova teritorijalna jedinica od delova opština Lazarevac, Ub i Mionica i akcenat se stavlja na rudarstvo.
Opštinski centar se nalazi na 44°30´ severne geografske širine i 20°15´ istočne geografske dužine, u ravničarsko-brežuljkastom kraju. Smešten je na nadmorskoj visini od 122 m i ima umereno kontinentalnu klimu. Nadomak centra Lajkovca protiče reka Kolubara, a Opština se nalazi na njenoj levoj obali.
Opština je od Beograda udaljena 69 km, Valjeva 27, a Lazarevca 3 km. Nalazi se u neposrednoj blizini Ibarske magistrale, koja ga povezuje sa Beogradom, a sa Valjevom je povezan regionalnim putem M-4. Lajkovac je poznat kao železničko mesto još od 1908. godine, kada je prugom uskog koloseka prošao prvi voz zvani “Ćira” i izvesno vreme je bio poznat i značajan železniči čvor, gde su se ukrštale pruge uskog koloseka, na relaciji ka Valjevu, Aranđelovcu i Mladenovcu. Danas je samo poznat kao stanica na železničkoj pruzi Beograd-Bar.
U opštini Lajkovac, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 2.561 gazdinstvo koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 1.845), a zatim pšenicu i krupnik – 1.386 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode ječam – 692, lucerku – 538 i detelinu (397).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,73%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 264 gazdinstva bavi se mešovitom stokom za ispašu, a ne za proizvodnju mleka, njih 311 bavi se kombinovano ratarstvom, svinjama i živinom, međutim najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (449).
Poljoprivredom se u Lajkovcu bavi 6.023 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Lajkovcu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 87,17%, dok je udeo žena mnogo manji (12,83%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su žene u većini i ima ih 66,10%.
