Opšti podaci o Kniću
Knić je jedna od opština u centralnoj Srbiji. Teritorijalno pripada Šumadijskom upravnom okrugu, a okružuju je opštine Kraljevo, Čačak, Kragujevac i Gornji Milanovac. Od 413 kilometara kvadratnih, koliko iznosi ukupna površina Opštine, na poljoprivredno zemljište otpada 65,9%, a na šumsko 24,5%. 36 naseljenih mesta sa 14.237 stanovnika (prema Popisu iz 2011. godine), čini opštinu Knić. Sa udelom od 98,9%, Srbi su u ovoj Opštini većinsko stanovništvo.
Naselja u opštini Knić: Bajčetina, Balosave, Bare, Bečevica, Borač, Brestovac, Brnjica, Bumbarevo Brdo, Vrbeta, Vučkovica, Grabovac, Grivac, Gruža, Guberevac, Guncati, Dragušica, Dubrava, Žunje, Zabojnica, Kikojevac, Kneževac, Knić, Konjuša, Kusovac, Leskovac, Lipnica, Ljubić, Ljuljaci, Oplanić, Pajsijević, Pretoke, Radmilović, Rašković, Sumorovac, Toponica i Čestin.
Istorija Knića
Iskopine o velikom naselju u grivačkom polju pored reke Gruže i mnoga oruđa od kamena koja se nalaze u svim krajevima Knića (Gruže), govore da je Opština bila naseljena još u mlađe kameno doba, dok tragovi iščezlih varoši u polju sela Radmilovića, pored Boračke reke, i u varošici Gruži, svedoče o naseljenosti u poznije doba jelinske i rimske kulture.
U prvoj polovini XIII veka, kada je Stevan Prvovenčani podigao manastir Žiču, prvi put se u pisanim podacima pominje ime Borča, tako se nazivala oblast u Kniću. Sve veći značaj Knić (Gruža) i gradovi Čestin i Borač dobijaju u periodu kada se ispred Turske najezde granica srpske države sve više pomerala na sever. Nema pisanih tragova kada su podignuti ovi gradovi, ali za vreme Nemanjića još više su utvrđivani i proširivani i služili su kao utvrđenja u odbrani od Mađara.Veliki procvat Knića dogodio se za vreme despota Stevana Lazarevića, kada se broj stanovnika uvećao, trgovina razvijala a grad Borač postao važan politički i vojni centar njegove države.
Gruža, Čestin i Borač gube svoj značaj kada je 1438. godine Murat II osvojio veliki deo srpske zemlje. Stanovnistvo ja tada odvedeno u ropstvo, a Gruža najvećim delom spaljena i opustošena. 1716. godine kada je počeo rat između Turske i Austrije, Gružani su bili na strani Austrije, ali i u ovom ratu kragujevačka nahija i Gruža ponovo su najviše opustošeni. Austrijske vlasti su Požarevačkim mirom 1718. godine dobile ove krajeve, a prema popisu stanovništva Gruža je u tom periodu brojala svega 48 kuća.
Kada je 1788. godine Austrija ponovo zaratila sa Turcima, Gružani su učestvovali i u tom ratu. Srpski ustanak od 1788. godine naziva se Kočina krajina, a tada su pojedine porodice iz Crne Gore, Sjenice i Sandžaka prebegavale u gružanske šume tražeći zaklon od Turaka, te je Gruža, za vreme Prvog srpskog ustanka, bila dosta naseljena.Škola u Čestinu, otvorena 1818. godine, bila je među prvim školama u Srbiji, dok je škola u Borču otvorena 1812. godine. Knićani su učestvovali u svim ratovima sa početka XX veka, a Drugi svetski rat odneo je veliki broj života.
Opština Knić nalazi se na 43°55’43” severne geografske širine i 20°42’54” istočne geografske dužine, a izražene visinske razlike između pojedinih predela, glavna su karakteristika reljefa ovog kraja. Prosečnu nadmorsku visinu od 270 metara imaju veoma plodne površine oko reke Gruže i njenih pritoka, pogodne za ratarstvo i povrtarstvo, dok visine od oko 500 metara krase uzvišenja prema Gledićkim planinama, Rudniku i Kotleniku. Šume, vode i plodno zemljište bogatstva su ovog dela južne Šumadije, a čitavo područje pogodno je za stočarstvo i voćarstvo. Klima je umereno kontinentalna, karakterišu je umereno topla leta i umereno hladne zime.
Od Beograda Knić je udaljen 140, Kraljeva 43, Čačka 41, Gornjeg Milanovca 33, a Kragujevca 20 km. Geografski položaj Opštine je veoma povoljan i ona je saobraćajno dobro povezana sa svojom okolinom. Izlazak na autoput Beograd-Niš i Ibarsku magistralu odvija se preko državnih putnih pravaca Kragujevac-Kraljevo, Kragujevac-Čačak, Kragujevac-Gornji Milanovac i Knić-Bare, a teritoriju opštine Knić seče i značajan međunarodni železnički koridor Kragujevac-Kraljevo.
U opštini Knić, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.937 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 2.853), a zatim pšenicu i krupnik – 2.426 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode ovas – 1.340, lucerku – 969 i detelinu (859).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,85%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 200 gazdinstava specijalizovano je za ovce, njih 800 bavi se mešovitom stokom uglavnom za ispašu, a ne za proizvodnju mleka, međutim najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (808).
Poljoprivredom se u Kniću bavi 9.670 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Kniću, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 82,90%, dok je udeo žena mnogo manji (17,10%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su žene u većini i ima ih 61,05%.
Poljoprivredno zemljište se u opštini Knić prostire na 23.620 ha. Površine u društvenoj (državnoj) svojini zanemarljive su u odnosu na ukupne. Od poljoprivrednih grana najrazvijenije su ratarstvo, stočarstvo i povrtarstvo. Na obodu gružanskog jezera i dolini reke Gruže nalazi se najplodnije zemljište ovoga kraja.
3.530 ha opštine Knić nalazi se pod voćem. I ovde dominiraju zasadi šljive i jabuka. Zastupljen je sortiment Instituta za voćarstvo iz Čačka – Čačanska lepotica i Čačanska rodna, a prosečan prinos šljiva je 12-15 t/ha. Prosečan prinos jabuka je 15-20 t/ha, a najzastupljenije sorte su: Zlatni delišes, Crveni delišes, Jonagold i dr. Poslednjih godina se podižu savremeni zasadi sa potpunom primenom agrotehničkih mera, dok je zasada pod malinom, kupinom, borovnicama i lešnikom sve više.
Na teritoriji Šumadijskog okruga u poslednjih pet godina sve više je vinograda i sve više se otvaraju male vinarije sa ciljem dobijanja geografskog porekla. U Opštini se vinogradi pružaju na 30 hektara.
Povrće se u opštini Knić gaji na oko 400 ha i to prvenstveno kupus, krompir, paradajz, paprika…Odnos proizvodnje na otvorenom i u plastenicima je 60:40.
Od ratarskih kultura, na teritoriji čitavog Šumadijskog okruga, na oko 30.000 ha, gaje se strna žita – pšenica (20.000 ha), ječam (4.000 ha), ovas (2.000 ha) i tritikale (4.000 ha), zatim okopavine, na oko 60.000 ha – kukuruz (45.000 ha), suncokret (5.000 ha), soja (1.000 ha), krompir (1.000 ha), kao i krmno bilje, na oko 20.000 ha – lucerka i deteline (12.000 ha), stočni grašak (3.000 ha) i travno leguminozne smeše (5.000 ha). U opštini Knić gaje se sve ratarske kulture na površini od oko 16.500 ha.
Na oko 3.640 ha prostiru se livade i pašnjaci, a stočarstvo je ovde dobro razvijeno. Goveda ima 10.200 ukupno, a muznih krava 5.432. U govedarstvu je dominantna simentalska rasa. Svinja ima 21.683, a najčešće se gaje landras i jorkšir. Broj ovaca je 19.689, a i ovde je najčešći wirtemberg i njegovi melezi.
