Opšti podaci o opštini Ćuprija
Opština Ćuprija se nalazi u centralnom delu Srbije i teritorijalno pripada Pomoravskom okrugu. Smeštena je na obalama Velike Morave i Ravanice, a na obroncima Juhora, Beljačkih i Južnokučajskih masiva i zauzima površinu od 287 kilometara kvadratnih. Opštinu, pored gradskog naselja Ćuprije, čini još 15 naseljenih mesta seoskog karaktera, a to su: Batinac, Bigrenica, Vlaška, Virine, Ivankovac, Isakovo, Jovac, Dvorica, Krušar, Kovanica, Mijatovac, Ostrikovac, Paljane, Senje i Supska. Prema poslednjem popisu stanovništva iz 2011. godine, na teritoriji Opštine živi 30.645 stanovnika, a većinsko stanovništvo je srpsko sa udelom od 92,2%, zatim slede Vlasi sa 2,5% i Romi sa 1,3%.
Opšti podaci o poljoprivredi
Dolina Velike Morave oduvek je bila pogodna za bavljenje poljoprivredom, pa ne čudi da je, u prošlosti, zemljoradnja bila osnovno zanimanje većeg dela stanovništva Opštine. Postoji podatak da je 1867. godine u Ćupriji bilo više od dve trećine zemljoradnika, a Opština je sve do druge polovine XX veka imala izrazito agrarni karakter. Ukupna poljoprivredna površina na teritoriji Opštine iznosi 28.738 hektara. Privatni sektor je nosilac poljoprivredne proizvodnje, a ovde je registrovano ukupno 1.570 poljoprivrednih gazdinstava.
Za pretežno ratarsku proizvodnju obrađuje se oko 19.413 hektara, a u strukturi setvenih površina najzastupljenije su žitarice sa 65%, dok od kultura dominiraju kukuruz merkalni i pšenica. Prinos pšenice je oko 4 tone po hektaru. Na 830 hektara obavlja se voćarska proizvodnja u kojoj je dominantna kultura šljiva. U proseku se godišnje proizvede oko 600 tona šljive. Vrtovi su najzastupljeniji u povrtarskoj proizvodnji, a pasulj, krompir i paprika su najčešće povrtarske kulture. Vinogradi se prostiru na površini od oko 470 hektara. Na ćuprijskoj opštini registrovano je oko 20 stočnih farmi, a PPD Dobričevo raspolaže sa 8.000 krmača, blizu 1.000 koza i 400 muznih krava, a postoje i objekti za preradu mesa i izradu mesnih proizvoda.
Istorija Ćuprije
Da je oblast Ćuprije bila nastanjena još u kameno doba svedoči nam praistorijsko, arheološko nalazište Stublina, u selu Supska, gde je pronađena kompletna statigrafija vinčanske kulture, kao i predmeti koji su pronađeni u blizini manastira Ravanice. Iz perioda gvozdenog doba, na ovom području, otkopana su i dva srebrna ilirska pojasa i nekoliko komada nakita od filigrana.
Tračani su ovu teritoriju nastanjivali u gvozdeno doba, pleme Mezi su se nastanili u ravničarskom delu, a Tribali u planinskom. Kelti su oblast Morave naselili u IV veku, kada su se Tračani povukli u planinske predele, ali nisu vladali dugo, jer se pojavljuju Rimljani koji su oko 15. godine pre nove ere zauzeli ovu oblast i sa sobom doneli svoju kulturu.
U to doba, Ćuprija je bila najvažnije rimsko naselje koje se nalazilo se na putu Viminacijum-Naissus (Kostolac-Niš), a zvalo se Horreum Margi. Horreum Margi je bio najveće skladište žita, po čemu je grad i dobio ime Žitnica Morave, ali i glavni trgovački, saobraćajni, privredni i strategijski centar. Pored toga što je bila i najveće gradsko naselje Gornje Mezije, Ćuprija se nalazila na mestu gde je bio glavni prelaz preko Morave, a gde su Rimljani imali zidani most, te se u tome ogledala njena najveća važnost. Jedan od glavnih rimskih puteva – Via Militaris prolazio je u tom periodu kroz Ćupriju. Horreum Margi su u V veku srušili Huni, da bi ga 100 godina kasnije obnovio Justijan I.
Ravno se nazivao u srednjem veku, a pretpostavlja se da je ime dobio po dolasku Slovena na Balkansko poluostrvo. Sredinom XII veka, Arnold iz Libeka pominje Ravno, a pominje se i 1183. godine, kada je ovde Nemanjino izaslanstvo dočekalo Fridriha I Barbarosu.
U XV veku Ćupriju su osvojili Turci, a ona će za vreme njihove vladavine biti palanka i prenoćište za odmor putnika., dok se kao grad Morava sa privremenim pontonskim mostom, naselje javlja za vreme vojnog pohoda Sulejmana Veličanstvenog. Stalni most Ćupriju podigao je Mehmed-paša Ćuprilić u drugoj polovini XVII veka, kada je i grad dobio sadašnje ime. Pristanište na Velikoj Moravi, Ćuprija je bila u XVI i XVII veku, a prema nekim dokazima Moravom se brodilo sve do početka XIX veka.
Znamenite ličnosti koje su rođene i radile u Opštini: atletičarka Vera Nikolić, poznati atletski trener i profesor Aleksandar Petrović, poznati sportski komentator Dragoljub-Dragan Nikitović…
Centar Opštine nalazi se na 43°56` severne geografske širine i 21°22` istočne geografske dužine, na 123 metra nadmorske visine, a između drumskog i železničkog magistralnog puta Beograd – Niš. 98 km je udaljena od Niša, a 147 od Beograda. Klima u Opštini je umereno kontinentalna, a karakterišu je topla leta i hladne zime.
U opštini Ćuprija, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.093 gazdinstva koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 2.386), a zatim pšenicu i krupnik – 2.187 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode lucerku – 743, detelinu – 731 i ječam (njih 423).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,74%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 450 gazdinstava bavi se različitim kombinacijama useva i stoke, njih 568 bave se ratarstvom, svinjama i živinom kombinovano, međutim najviše je onih koji su se specijalizovali za žitarice (679).
Poljoprivredom se u Ćupriji bavi 6.627 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Ćupriji, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 81,96%, dok je udeo žena mnogo manji (18,04%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su žene u većini i ima ih 65,15%.
